Pismo jako obiekt muzealny (na przykładzie zbiorów Działu Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu)

Autor

  • Jakub Maciej Łubocki

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2022.695

Słowa kluczowe:

pismo, system pisma, krój pisma, obiekt muzealny, artefakt, Dział Sztuki Wydawniczej Muzeum Narodowego we Wrocławiu

Abstrakt

Writing systems and typefaces embodimented in any form (letter sketches, designs of typefaces, resources of sorts and matrices, prints and manuscripts, printing specimens, type foundries catalogues, typefaces specimens) are objects worth to become museum objects. Based on these, the museum will generate knowledge about script and lettering through: giving insight into conceptual work on designs of typefaces, acknowledging about history of development writing systems and typefaces, storaging of materials for the future correct digitization of the typeface, saving typefaces and writing systems from total annihilation. Hence: the catalogue of basic types of artefacts relevant to process of embodiment the script was present; the benefits that can result from the deliberate and conscious collecting of this type of artefacts as museum objects was outlined; the importance of the museum collection in research on script, typefaces and writing systems and its preservation as an element of heritage was indicated.

Bibliografia

Admin, Zagrożone alfabety, 27.11.2018, jezykwswiecie.com. Dostępny: http://www.jezykwswiecie.com/jezyk-a-globalizacja/zagrozone-alfabety/ [dostęp: 15.06.2021].

Ager Simon, Omniglot. The online encyclopaedia of writing systems & languages, 1998–2021. Dostępny: omniglot.com/index.htm [dostep: 13.08.2021].

Andersson Deborah, Die Schriftsysteme der Welt. Die wichtigsten Fakten zu allen heute bekannten Schriftsystemen inklusive aller bisher noch nicht in Unicode aufgenommenen Schriftsysteme zuzüglich Zeichensystemen wie Blindenschrift oder Piktogrammen [w:] Johannes Bergerhausen, Siri Poarangan, Decodeunicode – die Schriftzeichen der Welt, Mainz 2011, s. 601–643.

Becker Daniel A., Bergerhausen Johannes, Helmig Ilka, Spingler Wenzel S., Poarangan Siri, Decodeunicode – The world’s writing systems, Mainz 2018. Dostępny: decodeunicode.org/en/scripts [dostęp: 16.08.2021].

Bergerhausen Johannes, The world’s writing systems, 2019. Dostepny: worldswritingsystems.org/index.html [dostęp: 12.08.2021].

Bergerhausen Johannes, Pierson Morgane, The missing scripts project [referat wygłoszony na 62. międzynarodowej konferencji Association Typographique Internationale, 11–15.09.2018, Antwerpen, Belgia], 25.09.2018. Dostępny: youtube.com/watch?v=CHh2Ww_bdyQ [dostęp: 12.08.2021].

Bergerhausen Johannes, Poarangan Siri, Decodeunicode – die Schriftzeichen der Welt, Mainz 2011.

Bień Janusz S., Standard Unicode i język polski, „Acta Poligraphica”, 2019, nr 14, s. 7–28.

Bień Janusz S., Repertuar znaków pisma nr 1 pierwszej drukarni Unglera (1510–1516) na podstawie Polonia Typographica, „Acta Poligraphica”, 2021, nr 17, s. 1–20.

Bień Janusz S., Uwagi o porządku alfabetycznym i leksykograficznym, „Filologia Polska. Prace Językoznawcze [Uniwersytetu Gdańskiego]”, 1992, nr 16, s. 51–59.

Coulmas Florian, The Blackwell encyclopedia of writing systems, Malden 2019.

Coulmas Florian, The writing systems of the world, Oxford 1991.

Cybulski Radosław, Struktura i właściwości książki, „Studia o Książce”, 1984 (R. 14), s. 3–38.

Diringer David, Alfabet, Warszawa 1972.

Encyklopedia językoznawstwa ogólnego, pod red. Kazimierza Polańskiego, Wrocław 1999.

Encyklopedia wiedzy o książce, kom. red. Aleksander Birkenmajer, Bronisław Kocowski, Jan Trzynadlowski, Wrocław 1971.

Endangered Alphabets Project. Indigenous and minority writing systems, and the people who are trying to save them. Dostępny: endangeredalphabets.net/ [dostęp: 15.06.2021].

Frutiger Adrian, Człowiek i jego znaki, Kraków 2015.

Heidrich Andrzej, Machalski Mateusz, Bielski Leszek, Wieluńska Ania, Jarociński Michał, Bona Nova, Warszawa 2017.

Houston Keith, Ciemne typki. Sekretne życie znaków typograficznych, Kraków 2015.

International Council of Museums (ICOM), Statutes. As amended and adopted by the Extraordinary General Assembly on 9th June 2017 (Paris, France).

Józefowski Eugeniusz, Książka o książkach, Zielona Góra 1999.

Kania Józef Tadeusz, Substancja foniczna i graficzna tekstu, [w:] tegoż, Szkice logopedyczne, Lublin 2001, s. 47–90.

Karasev I[van], Grammatologiâ, 2007–2021. Dostępny: rbardalzo.narod.ru/index/grammatologija/0-5 [dostęp: 13.08.2021].

Karasev I[van], Pis’mennosti sovremennogo mira, 2019. Dostępny: rbardalzo.narod.ru/pism_narmira.html [dostęp: 13.08.2021].

Komza Małgorzata, Muzea sztuki książki, [w:] Sztuka książki. Historia – teoria – praktyka, pod red. Małgorzaty Komzy, Wrocław 2003, s. 255–268.

Książka inaczej, czyli gra między sztuką a książką. Katalog wystawy. Biblioteka Narodowa w Warszawie 23 lipca–30 sierpnia 1990, Muzeum Narodowe we Wrocławiu 7 września–14 października 1990, [oprac. katalogu Pierre-Jean Foulon, red. katalogu Alina Ozimek], [Toruń] 1990

Lenart Bonawentura, Piękna książka jako zespół czynników materjalnych, papieru, czcionek, ilustracyj światłokowych, druku i oprawy, Wilno 1929.

Łubocki Jakub Maciej, Krój dedykowany – nowy typ krojów pism, [w:] Typograficzne przestrzenie tekstu, pod red. Katarzyny Starachowicz i Jakuba Knapa, Kraków 2014, s. 267–278.

Łubocki Jakub Maciej, Propedeutyka języków deskryptorowych, Warszawa, 2019.

Majewicz Alfred F., Alfabety wśród systemów pisma [w:] Alphabet. Wystawa poezji wizualnej i dźwiękowej, [proj. kat. Tomasz Wilmański], Poznań 2004, s. 4–13.

Noordzij Gerrit, Kreska. Teoria pisma, Kraków 2014.

Piekarski Kazimierz, Książka w Polsce XV i XVI wieku, Kraków 1931.

Pizarro Francisco Gálvez, Stwórz i złóż. Wprowadzenie do typografii, Kraków 2019.

Przecinek (znak diakrytyczny), 2.04.2021, 10:51. Dostępny: pl.wikipedia.org/wiki/Przecinek_(znak_diakrytyczny) [dostęp: 16.08.2021].

Pytko Kazimierz, Do końca XXI wieku zniknie połowa obecnych języków. Przekleństwo integracji?, 3.02.2021. Dostępny: focus.pl/artykul/jak-gina-alfabety [dostęp: 13.08.2021].

Rogers Henry, Writing systems. A linguistic approach, Malden 2008.

Les sciences de l’écrit, sous la dir. de Robert Estivals, [Paris] 1993.

Słownik encyklopedyczny muzeologii, red. André Desvallées i François Mairesse, red. nauk. wyd. polskiego Dorota Folga-Januszewska, Warszawa 2020.

Smoczyńska Aleksandra, Grafemika jako dział językoznawstwa — rozważania teoretyczne i perspektywy badań interdyscyplinarnych, „Linguistica Copernicana”, 2018, nr 15, s. 265–275.

Strzelczyk Piotr, Standard Unicode w typografii, „Acta Poligraphica”, 2013, nr 1, s. 41–50.

Szydłowska Agata, Misiak Marian, Paneuropa, Kometa, Hel. Szkice z historii projektowania liter w Polsce, Kraków 2015.

Tomaszewski Andrzej, Antykwa Jeżyńskiego rediviva, „Poligrafika” 2004, nr 4, z. 2, s. 60–61.

Tomaszewski Andrzej, Leksykon pism drukarskich, Warszawa 1996.

Tomaszewski Andrzej, Rewitalizacja kroju pisma Brygada, [w:] Brygada 1918. Projekt rewitalizacji kroju pisma, red. tekstów Agnieszka Gasińska, Warszawa 2018, s. 28–61.

The world’s writing systems, ed. by Peter T. Daniels and William Bright, New York 1996.

Welcome to the Script Encoding Initiative. Dostępny: linguistics.berkeley.edu/sei/ [dostęp: 14.07.2021].

Zadka Małgorzata, Czy istnieje pismo doskonałe?, „Przegląd Humanistyczny”, 2013 (R. 57), nr 5 (440), s. 73–91.

Zięba Maciej S., Transkrypcja i transliteracja niełacińskich systemów pisma, [2009]. Dostępny: kul.pl/files/602/Transkrypcja.ppt ; slideserve.com/knut/transkrypcja-i-transliteracja-nielacinskich-system-w-pisma [dostęp: 28.07.2021].

Pobrania

Opublikowane

2022-07-29

Numer

Dział

Artykuły