Procedury i zasady recenzowania
Procedura recenzowania i kryteria kwalifikacji artykułu do druku w „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”
Każdy nadesłany artykuł na początku procedury jest pozbawiany danych mogących zidentyfikować Autora.
1. Ocena wewnętrzna (redakcyjna).
Pierwszy etap oceny odbywa się w Redakcji czasopisma. Jest to ocena wstępna polegająca na sprawdzeniu:
- zgodności tekstu z profilem czasopisma,
- spełnienia wymogów formalnych, czyli zgodności tekstu z wytycznymi zamieszczonymi w instrukcji dla Autorów opublikowanej na stronie czasopisma,
- artykuły nienaukowe, bądź niezgodne z profilem czasopisma już na tym etapie zostają odrzucone.
Artykuły, które nie spełniają wymogów formalnych zostają odesłane do Autorów celem wprowadzenia poprawek.
Redakcja zwraca też uwagę na adekwatność tytułu i treści artykułu. W związku z tym już na tym etapie Redakcja może też zwrócić się do Autora z prośbą o dokonanie zmian w tekście.
2. Ocena zewnętrzna dokonywana przez niezależnych recenzentów.
W kolejnej fazie artykuł zostaje przesłany do recenzji do dwóch niezależnych recenzentów zewnętrznych, którzy:
- są specjalistami w danej dziedzinie i są dobierani na podstawie zgodności swego profilu badawczego z problematyką nadsyłanego artykułu,
- nie są afiliowani przy tej samej jednostce, co Autor artykułu,
- w przypadku tekstów w języku obcym, co najmniej jeden z recenzentów jest afiliowany w instytucji zagranicznej innej niż narodowość Autora,
- jeśli najbardziej kompetentny specjalista w danej dziedzinie pracuje w tej samej jednostce, co Autor artykułu, wówczas osoba taka może zostać powołana na recenzenta artykułu, jeśli podpisze zobowiązanie, że między nią a Autorem artykułu nie występuje żaden konfliktu interesów. Za konflikt interesów uznaje się bezpośrednie relacje osobiste (pokrewieństwo, związki prawne, konflikt) zachodzące między recenzentem a autorem, relacje podległości zawodowej, a także bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających przygotowanie recenzji.
- Oświadczenie recenzenta
Nazwiska recenzentów są ujawniane na stronie internetowej czasopisma pod koniec każdego roku kalendarzowego.
Każdy artykuł jest recenzowany poufnie i anonimowo (tzw. „double-blind review process”- „podwójnie ślepa recenzja”).
Recenzja musi mieć formę pisemną i kończyć się jednoznacznym wnioskiem co do dopuszczenia artykułu do publikacji lub jego odrzucenia.
Formularz recenzyjny jest publikowany na stronie „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi”, w zakładce Arkusz recenzyjny.
Artykuł zrecenzowany pozytywnie przez obu recenzentów jest kwalifikowany do druku.
Artykuł zrecenzowany negatywnie przez obu recenzentów jest odrzucany.
Jeśli natomiast jedna recenzja jest negatywna, druga zaś pozytywna, artykuł jest ponownie kierowany do recenzji (trzecia recenzja zewnętrzna). Gdy kolejna recenzja jest negatywna, wówczas artykuł jest odrzucany. Jeśli jest pozytywna – artykuł przechodzi do dalszego etapu w procesie przyjmowania go do druku.
Gdy artykuł jest przyjęty warunkowo przez jednego lub obu recenzentów (recenzja pozytywna pod warunkiem wprowadzenia niezbędnych zmian) jest on kierowany do Autora celem wprowadzenia poprawek.
- Zapoznanie Autorów z uwagami Recenzentów i wprowadzanie poprawek przez nich zaleconych
Po zakończeniu procedury recenzowania Autor jest powiadamiany o ocenie recenzentów. Zostają mu przesłane formularze recenzyjne, z których wcześniej usunięto dane recenzentów.
Autor ma prawo ustosunkować się do uwag recenzenta, jeśli uzna je za bezzasadne lub niesprawiedliwe. Jeśli argumenty Autora będą przekonujące, wówczas Redakcja prześle je Recenzentowi. Uwagi Autora, podobnie jak uwagi Recenzenta mogą być przesyłane wyłącznie za pośrednictwem Redakcji, która gwarantuje ich anonimowość.
Po wprowadzeniu poprawek artykuł może zostać ponownie przesłany do Recenzentów, o ile życzyli sobie ujrzeć poprawiony tekst i dokonać jego ponownej weryfikacji, bądź jeśli Redakcja uzna, że konieczne jest przeprowadzenie dalszych konsultacji. Po uzyskaniu ponownej akceptacji Recenzentów artykuł w swojej ostatecznej wersji jest kwalifikowany do druku.
W przypadku odrzucenia przez Autora uwag recenzyjnych, które Redakcja uzna za zasadne, artykuł zostanie odrzucony.
Artykuł może zostać odrzucony na każdym etapie powyższej procedury – zarówno na etapie wstępnej oceny, gdy nie spełnia on wymogów merytorycznych i formalnych, w wyniku uzyskania negatywnych recenzji, a także gdy pozytywna recenzja jest wydana warunkowo, a Autor nie zgodzi się na naniesienie poprawek sugerowanych przez Recenzenta, o słuszności których Redakcja jest w pełni przekonana.
Ostateczną decyzję o skierowaniu artykułu do druku podejmuje Redakcja, która powiadamia Autora o terminie publikacji.
Zasady Recenzowania
- Recenzenci uczestniczą w pracach zespołu redakcyjnego i mają wpływ na decyzje podejmowane przez Redakcję. Mogą także, w porozumieniu z Autorami, wpływać na ostateczny kształt i doskonalenie publikowanych prac.
- Recenzja jest przeprowadzana w trybie double blind, co oznacza, że Autorzy i Recenzenci nie znają swoich tożsamości.
- Nazwiska recenzentów poszczególnych zeszytów nie są ujawniane w danym numerze czasopisma. Raz w roku czasopismo podaje do publicznej wiadomości listę współpracujących recenzentów.
- Recenzji są poddawane wszystkie teksty naukowe (nie dotyczy: recenzji nienaukowych, sprawozdań, komunikatów, artykułów popularnonaukowych, edytoriali).
- Recenzja odbywa się przed publikacją tekstu, po złożeniu tekstu przez Autora do oceny Redakcji.
- Redakcja powołuje do oceny każdej publikacji co najmniej dwóch niezależnych Recenzentów spoza jednostki naukowej afiliowanej przez Autora publikacji (recenzje zewnętrzne). Teksty w języku obcym ocenia co najmniej jeden Recenzent afiliowany w instytucji zagranicznej innej niż Autor recenzowanej pracy.
- Za dobór Recenzentów odpowiada Redakcja, kierując się w szczególności zainteresowaniami badawczymi, dorobkiem naukowym i kompetencjami Recenzenta w dziedzinie nauki, do której omawiany tekst należy.
- Recenzent może odmówić wykonania recenzji z przyczyn formalnych (np. konflikt interesów, brak możliwości dotrzymania terminów na wykonanie recenzji) lub pozaformalnych (zainteresowania badawcze nie pokrywają się z tematyką podejmowaną w tekście). W takim przypadku Recenzent jest zobowiązany do bezzwłocznego powiadomienia Redakcji.
- Niedopuszczalne jest powołanie na Recenzenta członka Redakcji lub członka Rady Naukowej.
- Redakcja nie wykorzystuje recenzji z innych czasopism, z komercyjnych platform recenzji, forów internetowych itp.
- Gdy Autorem tekstu jest członek Redakcji lub Rady Naukowej, dobór Recenzenta spoczywa na innym członku Redakcji, niebędącym Autorem. Osobę taką dotyczą zasady i obowiązki Autora, nie dotyczą jej natomiast przywileje członka Redakcji lub Rady Naukowej związane z udziałem w pracach redakcyjnych, w procesie recenzowania i w podejmowaniu decyzji powiązanych z tym tekstem.
- Recenzja musi mieć formę pisemną. Recenzent może dostarczyć formularz recenzji lub uzupełnić recenzję z wykorzystaniem odpowiedniego formularza online. Recenzja musi zawierać jednoznaczną ocenę co do dopuszczenia artykułu do publikacji bądź jego odrzucenia.
- Tylko teksty, które podlegają procesowi recenzji i uzyskały dwie pozytywne recenzje, mogą zostać dopuszczone przez Redakcję do publikacji.
- Teksty, które uzyskały jedną negatywną recenzję, w odniesieniu do których recenzent wskazuje na możliwość dopuszczenia tekstu do publikacji po poprawieniu go, mogą być odesłane wraz z zaleceniami do Autora. Autor wprowadza odpowiednie korekty, następnie tekst jest przesyłany do ponownej recenzji (druga tura recenzji). Teksty, które uzyskały jedną negatywną recenzję, mogą być jednak odrzucone przez Redakcję bez przeprowadzenia drugiej tury recenzji.
- Kryteria oceny brane pod uwagę w trakcie procesu recenzji są wskazane w formularzu recenzji.
- Redakcja dostarcza Recenzentowi formularz recenzji, który jest podstawowym dokumentem dla wyrażenia wniosków Recenzenta. Recenzent może dodatkowo dostarczyć wraz z formularzem recenzji inne materiały (np. spisane uwagi, treść tekstu z komentarzami).
- Treść recenzji nie jest ujawniana publicznie. Raporty z recenzji są udostępniane Redakcji oraz mogą być udostępnione dla Autorów (po anonimizacji).
- Nie jest dopuszczalna żadna bezpośrednia interakcja między Autorami a Recenzentami. Kontakt jest zanonimizowany. Wnioski i raporty z recenzji oraz odpowiedzi Autorów są przekazywane za pośrednictwem Redakcji lub z wykorzystaniem odpowiedniego systemu zapewniającego anonimizację danych w trybie double blind review.
Konflikt interesów w przypadku Recenzenta może wystąpić, gdy zaistnieją okoliczności, które mogą budzić wątpliwości co do jego bezstronności lub wpływać na jego działania podczas procedury recenzowania, np. powiązania służbowe, finansowe, prawne, opinie Recenzenta, rywalizacja naukowa, relacje rodzinne.
