Biblioteka Wiedzy Religijnej w Warszawie (1919-1939)

Abstrakt

Biblioteka Wiedzy Religijnej, założona przez Irenę Tyszkiewicz w 1919 r. w jej domu przy ul. Litewskiej 6 w Warszawie, była instytucją całkowicie prywatną, bo finansowaną przez założycielkę, a jednocześnie – publiczną w swoim społecznym wymiarze, gdyż pozycje gromadzone w książnicy były wypożyczane bezpłatnie każdemu, kto przedstawił jakiekolwiek poręczenie. Choć głównym celem założenia Biblioteki, jak wskazuje jej pełna nazwa, było szerzenie wiedzy religijnej w duchu katolickim, pomyślano także o specjalnym dziale dla dzieci i młodzieży oraz o dziale książki popularnej, gdzie gromadzono literaturę piękną i poezję. Jednak główny trzon zbiorów stanowiła literatura religijna zarówno polska, jak i obcojęzyczna, co dobrze odzwierciedlają dane liczbowe: zbiory Biblioteki Wiedzy Religijnej w 1939 r. liczyły ponad 17 000 woluminów, działu dziecięcego – ponad 3000 książek, a działu literatury popularnej – zaledwie kilkaset tomów. Liczba czytelników korzystających z biblioteki jest trudna do ustalenia. Według I. Tyszkiewiczowej założonych było 4000 kart czytelniczych, lecz pod wieloma z nich kryły się całe rodziny, a nawet instytucje, np. zgromadzenia zakonne. Choć Biblioteka uległa całkowitemu zniszczeniu (została spalona wraz z miastem po upadku powstania warszawskiego w 1944 r.), zachowane dokumenty archiwalne pozwalają na częściowe zapoznanie się z informacjami o jej zbiorach i funkcjonowaniu.