Akta hipoteczne i materialne jako źródła badań nad księgozbiorami prywatnymi XIX –XX wieku. Zagadnienia metodologiczne

Abstrakt

Dokumenty hipoteczne i notarialne (najczęściej pod postacią ksiąg wieczystych, wykazów hipotecznych, spisy nieruchomości, skorowidzów, testamentów, ksiąg korespondencji czy innych dobrowolnych czynności prawnych) nie często wzbudzał zainteresowanie badaczy. Walor tych zbiorów wzrósł jednak po zniszczeniach (całkowitych bądź częściowych) wielu bezcennych polskich archiwaliów w czasie II wojny światowej. Ze względu na utratę właściwszej bazy źródłowej zaczęto szukać „materiałów zastępczych”, które umożliwiłyby opracowanie wielu tematów i problemów, a akta hipoteczne i notarialne tylko w niewielkim stopniu uległy zagładzie. Celem artykułu jest więc przedstawienie potencjału źródłowego tychże dokumentów i wskazanie możliwości ich wykorzystania dla szeroko pojętych badań nad historią książki i bibliotek w XIX i XX w., w oparciu o akta z terenu Królestwa Polskiego. W artykule zwrócono również uwagę na trudności metodyczne związane z korzystaniem z tego typu materiałów źródłowych.