List Natana Glücksberga do Tadeusza Mostowskiego z 4 X 1820 r.

Abstrakt

Artykuł stanowi edycję jednego z dokumentów związanych z warszawskim księgarzem Natanem Glücksbergiem (1780-1831). Jest to napisany po francuskulist z 4 X 1820 r. przechowywany w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie w zbiorze korespondencji MinistraWyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Królestwa Polskiego Stanisława Potockiego (1755-1821), ale skierowany do Ministra Spraw Wewnętrznych i Policji Tadeusza Mostowskiego (1766-1842). List zawiera prośbę N. Glücksberga o wstawienie się za nim do cara rosyjskiego w sprawie przyznania mu praw obywatelskich. Żydzi pozbawieni byli w Królestwie Polskim nie tylko prawa wyborczego, ale ustawodawstwo ograniczało ich prawa do własności, działalności gospodarczej i do udziału w życiu publicznym. Utrudniało to działalność na rynku książki – drukarską, księgarską i wydawniczą. N. Glücksberg stopniowo poszerzał swoje możliwości, ale uzyskanie wszystkich praw obywatelskich ułatwiłoby mu rozwój własnego przedsiębiorstwa. Ponieważ taką sprawę mogła załatwić jedynie ustawa parlamentu, list N. Glücksberga nie mógł przynieść oczekiwanego rezultatu. Niemniej jednak dokument jest interesujący, ponieważ ukazuje sytuację osobistą, społeczną i działalność pierwszego w Warszawie księgarza, drukarza i wydawcy – Żyda. Artykuł składa się z dwóch części: obszernego, krytycznego wstępu Autorek i edycji samego listu.