Burmistrz siedemnastowiecznej Warszawy Karol Zabrzeski i jego księgozbiór

Abstrakt

Na podstawie analizy materiału proweniencyjnego starych druków zgromadzonych w Gabinecie Starych Druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie (BUW) wyłoniono księgozbiór warszawskiego mieszczanina z siedemnastego wieku Karola Zabrzeskiego. W artykule przedstawiono pokrótce życie tej mało znanej postaci, pochodzenie księgozbioru (wcześniejsi właściciele), losy kolekcji po śmierci Zabrzeskiego oraz jej charakterystykę treściową. Wyróżniono i omówiono następujące grupy piśmiennictwa: teksty literackie i komentarze; gramatyka, leksykografia, podręczniki retoryki; teologia, literatura religijna; medycyna, filozofia; matematyka i astronomia; historia, geografia; prawo; varia (magia, pedagogika, polityka, chronologia i in.). Wyłowiony księgozbiór nie jest kompletny, nie mamy dziś wiedzy o wielkości zbiorów za życia właściciela, ani o liczebności poszczególnych działów. Autorka na podstawie materiału proweniencyjnego przypuszcza, że Zabrzeski był bardziej bibliofilem niż uczonym, a kryterium pozyskiwania książek były nie tyle cechy treściowe, co estetyczne egzemplarzy. W bibliotece mieszczanina znalazły się między innymi doskonałe edycje z oficyn Frobena, Estienna’a, Plantyna i Manucjuszów. Rzuca się w oczy brak w zbiorze dzieł polskich oraz duża liczba prac różnowierczych. Dołączono podobizny stron z zapiskami proweniencyjnymi.