Biblioteki prowincji koronnej zakonu bazylianów w XVIII w.

Abstrakt

Autorka omawia historię 42 bibliotek bazylianów na wschodnich terenach Rzeczypospolitej. Istotny problem w badaniach stanowiło duże rozproszenie archiwaliów zakonu. Podstawą źródłową artykułu są spisy ksiąg klasztornych z końca XVIII w. oraz rękopiśmienne i drukowane źródła archiwalne, opracowania nt. historii bazylianów oraz materiał proweniencyjny. Działalność bibliotek bazyliańskich i ich rolę określały przepisy tzw. „Bibliothecae”. Zgodnie z nimi książnice zakonne miały służyć zakonnikom oraz uczniom szkół zakonnych. Dla realizacji tych celów konstytucje zakonne przewidywały środki finansowe i kadry. Bibliotekarze zobowiązani byli prowadzić katalogi lub inwentarze biblioteczne. Omówione prze autorkę katalogi i inwentarze mają taką samą technikę opisu. Skąpe informacje na temat pozycji katalogowych nie pozwalają na ustalenie treści księgozbiorów bazyliańskich. Zawarte w katalogach i inwentarzach dane oraz zidentyfikowany materiał proweniencyjny nie dał możliwości ustalenia rzeczywistej liczby bibliotek bazylianów w prowincji koronnej. Były również niewystarczające do pełnego prześledzenia procesu tworzenia księgozbiorów i ich formowania oraz źródeł wpływów. Dalsze badania wymagają sięgnięcia po inne źródła klasztorne: kronik, protokołów powizytacyjnych i zaleceń wizytatorów, księgi inwentarzowe, w których odnotowywano wydatki. Dołączono wykaz ujawnionych bibliotek bazyliańskich prowincji polskiej.