Kodeks Reguł paulińskich zwany „Katenatem” na tle kultury książki w zakonie paulinów w XVI stuleciu
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.1980.389Słowa kluczowe:
paulini, Zakon Świętego Pawła Pierwszego Pustelnika, kodeks reguł paulińskich (tzw. katenat), kultura piśmiennicza paulinów w XVI w., książka rękopiśmienna w Polsce w XV i XVI w., skryptoria klasztorne w Polsce w XV i XVI w., produkcja książki rękopiśmiennej, Jasna Góra, Mikołaj Thost, Wacław Żydek.Abstrakt
Artykuł poświęcony został udziałowi paulinów z Jasnej Góry w procesie wytwarzania książki rękopiśmiennej w XVI w. oraz sposobów jej użytkowana. Początek rodzimej produkcji książki rękopiśmiennej w częstochowskim klasztorze datuje się na rok 1411; jest on związany z działalnością Mikołaja Thosta, który kopiował na użytek członków wspólnoty wykłady Pisma św. Z czasem w jasnogórskim skryptorium powstały liczne wykłady biblijne, mieszane z tematami liturgicznymi, teologicznymi, prawniczymi i historycznymi.
Autor scharakteryzował Kodeks Reguł (zwany „Katenatem”), będący zbiorem przepisów praw paulińskich, które otwiera Reguła św. Augustyna. Poddał analizie jego treść oraz cechy zewnętrzne. Kodeks oprawiono w brunatno-żółtą skórę z przewieszonym łańcuchem świadczącym o tym, że obiekt był przykuty do pulpitu w kapitularzu, z którego odczytywano regularnie kolejne passusy. Szata zewnętrzna kodeksu, zwłaszcza zniszczone okładki i karty, potwierdzają, iż rękopis służył do użytku codziennego. Autor opisał dukt pisma i zdobienia kodeksu, jego twórców (np. kopistę Wacława Żydka).
