Biblioteka Jana Uphagena, patrycjusza i historyka gdańskiego XVIII wieku
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.1985.410Słowa kluczowe:
księgozbiory prywatne XVIII w., gdańskie księgozbiory mieszczańskie XVIII w., biblioteka Jana Uphagen, analiza inwentarzy bibliotecznych, źródła od dziejów bibliotek, badania bibliologiczne.Abstrakt
W artykule przedstawiano element kultury książki gdańskiej dobry Oświecenia, związany z prywatnym kolekcjonerstwem, popularnym wśród miejscowych uczonych i patrycjuszy. Wśród najbardziej znanych zbiorów bibliotecznych tego okresu wymienia się księgozbiory Johanna Fidalke, Walentego Schlieffa, Jakuba Teodora Kleina, Henryka Wilhelma Rosenberga i Jana Uphagena. Większość tych księgozbiorów uległa rozproszeniu, fragmenty (drogą zakupów lub darów) włączone zostały do Biblioteki Rady Miasta. Głównym tematem artykułu jest biblioteka J. Uphagena, należąca do nielicznych zbiorów XVIII w., zachowanych niemalże w całości do dnia dzisiejszego. Księgozbiór ten liczył ponad 15 000 tomów i przekazany został przez rodzinę Uphagenów w 1897 r. Bibliotece Rady Miasta. W oparciu o analizę inwentarza i zachowanych tomów oszacowano wielkość księgozbioru, zasady jego porządkowania, liczebność poszczególnych działów, strukturę (tematyczną, językową, chronologiczną), a nawet funkcję jaką biblioteka pełniła dla właściciela – historyka, prawnika, bibliofila, rajcy miejskiego. Zachowana kolekcja J. Uphagena jest cennym ogniwem w odtwarzaniu obrazu kultury książki w Polsce w epoce Oświecenia.
