Chłopskie księgozbiory domowe. Kulturowe uwarunkowania tworzących się zbiorówdomowych i pamiątek na terenie gminy Zabłudów od końca XIX wieku

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie rozwoju i potrzeb czytelniczych w środowisku wiejskim w od drugiej połowy XIX w. na przykładzie gminy Zabłudów na Białostocczyźnie. Autor pomimo braków w materiale źródłowym i opracowań poświęconych tej problematyce, podjął próbę opisu zainteresowań czytelniczych chłopów, gromadzenia przez nich druków i wszelkiego rodzaju dokumentów, tworzenia zalążków przyszłych domowych księgozbiorów. Charakteryzuje rolę i funkcję książki w środowisku chłopskim w realiach Imperium Rosyjskiego, jego antypolskiej, rusyfikacyjnej polityki, wysokiego stopnia analfabetyzmu na Białostocczyźnie oraz wieloetniczności gminy Zabłudów. Rozważania Autora dotyczą tej problematyki również w XX w. Przedmiotem jego studiów były biblioteczki domowe, a raczej niewielkie księgozbiory liczące od kilkunastu do kilkudziesięciu książek we wsiach: Zwierki, Protasy, Łubniki, Folwarki Małe, Rafałówka, Krynickie, Halickie i Zajezierce. Obok zachowanych książek w swoich badaniach wykorzystywał pamiętniki chłopskie i przekazy literackie, a także sam zbierał informacje, relacje i wspomnienia chłopów na temat książek, księgozbiorów domowych i ich czytelnictwa. Pozwoliło mu to na zarysowanie problematyki chłopskich bibliotek domowych w Polscei ich recepcji.