Księgozbiór Johanna Graumanna (1487–1541) w zbiorach Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie – charakterystyka kolekcji
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2022.727Abstrakt
The library of the Museum of Warmia and Mazury in Olsztyn has a rich collection of old prints. Among them, volumes once belonging to the Königsberg preacher Johann Graumann (1487–1541), known under the pseudonym Poliander, have been identified. There are 28 volumes with 157 bound titles. The theologian’s private library numbered nearly 1,000 copies. After his death, it was handed over to the care of the Königsberg City Council. In accordance with his will, the volumes initiated the Königsberg City Library (Stadtbibliothek Königsberg). After the end of the Second World War, the Königsberg book collection was dispersed. As a result of a campaign to secure cultural property in the former East Prussian territories, several dozen volumes of Königsberg provenance found their way to the MWiM Library in Olsztyn. The rest of J. Graumann’s book collection was transported, among others, to the University Library of the Nicolaus Copernicus University in Toruń.
Bibliografia
• Arbusow L., Ueber einige Stammbücher in der Stadtbibliothek zu Königsberg, „Jahrbuch für Genealogie, Heraldik und Sphragistik” 1895, s. 157–162.
• Chlebus E., Śladami introligatorstwa warmińskiego. O późnogotyckim warsztacie przypisywanym do Lidzbarka, [w:] Introligatorzy i ich klienci, red. A. Wagner, Toruń 2017, s. 25–48.
• Chłosta-Zielonka J., Działalność Jana Grabowskiego w Olsztyńskiem w latach 1945–1947 w świetle sprawozdań dla Ministerstwa Kultury i Sztuki, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” 2004, nr 3, s. 361–372.
• Chwalewik E., Zbiory polskie. Archiwa, bibljoteki, gabinety, galerje, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku alfabetycznym według miejscowości ułożone. T. 1, Warszawa–Kraków, 1926–1927.
• Cygański J., Hieronim Skurpski (1914–2006), „Rocznik Olsztyński” 2009, t. 18,
s. 449–453.
• Geschichte der Stadtbibliothek zu Königsberg, hrsg. C. Krollman, Königsberg 1929.
• Gołda-Sobczak M., Zwalczanie kultu obrazów w dobie reformacji, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2017, t. 49, z. 2, s. 255–269.
• Jurkowlaniec G., Apologia reformacji, panegiryk dla tłumacza i epitafium dla korektora. Jeszcze jeden nieznany wiersz Andrzeja Trzecieskiego, „Pamiętnik Literacki” 2020, z. 2, s. 213–225.
• Krollmann C., Johannes Polianderund sein Freundeskreis, „Mitteilungen des Vereins für die Geschichte von Ost – und Westpreußen” 1941, Jg. 16, nr 2/3, s. 20–27.
• Lambert M., Herezje średniowieczne. Od reformy gregoriańskiej po reformację, Gdańsk –Warszawa 2002.
• Lewandowska I., Trudne dziedzictwo ziemi. Warmia i Mazury 1945–1989, Olsztyn 2012.
• Małłek J., Moje Prusy, moje Mazury. Szkice z dziejów Prus Książęcych, Królewca i Mazur, Dąbrówno 2009.
• Małłek J., Prusy Książęce a Prusy Królewskie w latach 1525–1548, Warszawa 1976.
• Michalska B., Z historii zbiorów Biblioteki Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Komunikat, [w:] Zabytkowe zbiory biblioteczne w województwie warmińsko-mazurskim. Stan zachowania, red. Z. Jaroszewicz-Pieresławcew, D. Konieczna, Olsztyn 2015, s. 37–53.
• Oracki T., Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku), Warszawa 1983.
• Pisanski G.C., Entwurf einer preussischen Literärgeschichte in vier Büchern, hrsg. V.R. Philippi, Königsberg 1886.
• Strutyńska M., Struktura proweniencyjna zbioru starych druków Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Przewodnik po zespołach. Problemy badawcze i metodologiczne, Toruń 1999.
• Szwejkowska H., Książka drukowana XV-XVIII wieku. Zarys historyczny, Wrocław–Warszawa 1983.
• Thielen P.G., Poliander (Graumann) Johannes, [w:] Altpreussische Biographie, Bd. 2, Marburg/Lahn 1967, s. 513.
• Tondel J., Biblioteka Zamkowa (1529–1568) księcia Albrechta Pruskiego w Królewcu, Toruń 1992.
• Tondel J., Książka w dawnym Królewcu Pruskim, Toruń 2001.
• Urkundenbuch zur Reformationsgeschichte des Herzogthums Preussen. Bd. 3: Urkunden. T. 1: 1523 bis 1541, hrsg. P. Tschackert, Leipzig 1890, s. 434.
Strony internetowe:
• https://frombork.art.pl/pl/katalog-starodrukow-k/ [dostęp 29.03.2022].
• https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&cqlMode=true&query=idn%3D101016603 [dostęp 13.10.2022].
