Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich (1923–1939)
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2022.737Abstrakt
The Vilnius Circle of the Union of Polish Librarians was active in the years 1923–1939. The Circle aimed to deepen the librarianship knowledge of its members, to promote knowledge of libraries and librarianship in the Vilnius area, to watch over the proper development of minor libraries and to facilitate active participation in the nationwide librarianship movement. To this end, the Circle organized reading and discussion meetings, visits to Vilnius libraries and archives, established and maintained ties with the central authorities of the Union of Polish Librarians in Warsaw, the circles of the union in other cities, as well as organizations with a similar scope of activity. The number of members of the Circle in particular years ranged from 37 to 54, and the presidents of the Circle were Ludwik Czarkowski, Stefan Rygiel, Adam Łysakowski. The Vilnius Circle was officially dissolved in the autumn of 1939 by order of the Lithuanian authorities, but in the first years of the war it continued its activities clandestinely, which were expressed mainly in mutual assistance of librarians.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Lietuvos centrinis valstybės archyvas (Państwowe Archiwum Centralne Litwy, skrót: LCVA):
• LVCA, sygn. F. 53, ap. 23, b. 1839, Starosta Grodzki Wileński do Urzędu Województwa Wileńskiego Wydział Bezpieczeństwa [Sprawozdanie III Zjazdu Bibliotekarzy Polskich], Wilno, dn. 2 VII 1932 r., k. 19.
• LVCA, sygn. F. 53, ap. 23, b. 1839, Wojewoda wileński do Zarządu Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, Wilno, dnia 22 czerwca 1932 r. [Zezwolenie na odbycie w Wilnie III Zjazdu Bibliotekarzy Polskich w terminie od dnia 25-go czerwca do dnia 29-go czerwca 1932 r.], k. 20.
Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka, Rankraščių skyrius (Biblioteka im. Wróblewskich Litewskiej Akademii Nauk, Dział Rękopisów, skrót: LMAVB, RS):
• LMAVB, RS, sygn. F. 75-146, Zarząd Towarzystwa Bibliofilów Polskich w Wilnie niniejszym zawiadamia, że we wtorek, dn. 23 maja 1933 r., o godz. 5. po południu odbędzie się wycieczka członków do zbiorów Białoruskiego Towarzystwa Naukowego w Wilnie przy ul Ostrobramskiej 9, k. 41.
• LMAVB, RS, sygn. F. 75-24/7, Pożegnanie Pana Dyrektora Stefana Rygla. Przemówienie wygłoszone dn. 21 III 1930 r. w Związku Bibliotekarzy przez prezesa Towarzystwa Bibliofilów w Wilnie Stanisława Lisowskiego, k. 758–759.
• Vilniaus universiteto biblioteka, Rankraščių skyrius (Biblioteka Uniwersytetu Wileńskiego, Dział Rękopisów, skrót: VUB, RS):
• VUB, RS, sygn. F. 47-A427, Członkowie Koła Wileńskiego Związku Bibliotekarzy Polskich w r. 1930, k. 19.
• VUB, RS, sygn. F. 47-A318, Sprawozdanie Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie za rok 1936/1937, k. 6.
• VUB, RS, sygn. F. 47-A341, Sprawozdanie Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie za rok 1937/1938, k. 8.
• VUB, RS, sygn. F. 47-A322, Sprawozdanie Biblioteki Uniwersyteckiej w Wilnie za rok 1938/1939, k. 6–8.
• VUB, RS, sygn. F. 47-783/5, Sprawozdanie z 5 lat działalności Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich pod przewodnictwem Dra Stefana Rygla, Wilno 1929, k. 1–4.
• VUB, RS, sygn. F. 47-31/8, Sprawozdanie z 6 lat działalności Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich pod przewodnictwem Dra Stefana Rygla, Wilno 1930, k. 1–3.
• VUB, RS, sygn. F. 47-31/8, Sprawozdanie Zarządu Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, przedłożone Dorocznemu Walnemu Zebraniu w dniu 15 stycznia 1931 r., k. 4–6.
• VUB, RS, sygn. F. 47-31/8, Sprawozdanie Zarządu Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, przedłożone Dorocznemu Walnemu Zebraniu w dniu 21 stycznia 1932 r., k. 8–9.
Prasa
• Biblioteki oświatowe w Danii i Szwecji, „Kurier Wileński” 19 VI 1937, nr 166 (4128), s. 7.
• Charkiewicz W., III Zjazd Bibliotekarzy Polskich w Wilnie, „Słowo” 26 VI 1932, nr 148, s. 1.
• E.G., Biblioteki oświatowe na Wileńszczyźnie, „Kurier Wileński” 17 X 1936, nr 285 (3888), s. 7.
• Lisowski S., Ś.p. Stanisław Ptaszycki (Wspomnienie pośmiertne), „Słowo” 15 I 1934, nr 13 (3505), s. 2.
• Otwarcie Zjazdu Bibliotekarzy, „Słowo” 27 VI 1932, nr 149, s. 2.
• Romer [Romer-Ochenkowska] H., Książka wschodniej Polski w ciągu wieków (Odczyt p. dyr. Turkowskiego w Bibliotece USB), „Kurier Wileński” 25 III 1933, nr 78 (2619), s. 2.
• Świrski I., Ś.p. prof. Stanisław Ptaszycki, „Słowo” 10 III 1934, nr 67 (3559), s. 2.
• Uczczenie pamięci Michała Brensztejna, „Kurier Wileński” 16 VI 1938, nr 162 (4481), s. 3.
• W. Ch. [Charkiewicz Walerian], Wieczór ku czci Ś.p. prof. Stanisława Ptaszyckiego, „Słowo” 9 III 1934, nr 66 (3558), s. 2.
Opracowania
• Blacharska J., Jasiulaniec Kazimierz (2 XI 1904 Wilno – 12 VII 1985 Sopot) kolekcjoner ekslibrisów, bibliotekarz, [w:] Słownik pracowników książki polskiej. Suplement III, red. H. Tadeusiewicz, Łódź–Warszawa 2010, s. 119–120.
• Boćkowski D., „Za pierwszego sowieta” – okupacja radziecka Wilna jesienią 1939 roku, [w:] Wilno i świat. Dzieje środowiska intelektualnego. T. 1, red. E. Feliksiak i M. Lesia, Białystok 2002, s. 229–240.
• Brensztejn M., Ś.p. dr Ludwik Czarkowski, „Przegląd Biblioteczny” 1928, t. 2, s. 331–334.
• Burhardt S., Drège Helena Julia (12 VIII 1888 Koło – 3 III 1956 Świder k. Warszawy), [w:] Słownik pracowników książki polskiej, red. I. Treidel, Warszawa–Łódź 1972, s. 181.
• Burhardt S., Wileńskie Koło Związku Bibliotekarzy Polskich, [w:] Biblioteki wileńskie, praca zbior. pod red. A. Łysakowskiego, Wilno 1932, s. 187–188.
• Burhardt S., Z działalności Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, „Ateneum Wileńskie” 1933, t. 8, s. 414–416.
• Dunajówna M., Mikołaj Dzikowski (Wspomnienia pośmiertne), „Roczniki Biblioteczne” 1959, t. 3, z. 1–2, s. 191–209.
• Dzikowski M., Definicja „czasopisma” w bibliotekarstwie, „Przegląd Biblioteczny” 1928, t. 2, s. 16–35.
• Gołębiowska T., Stefan Burhardt: Rys biograficzny (1899–1991). Przedmową opatrzył S. Kalembka, Toruń 2000.
• Helena Hleb-Koszańska – bibliotekarz i bibliograf: materiały z sesji jubileuszowej w 100. rocznicę urodzin, Warszawa 10 czerwca 2003, red. A. Konopka, Warszawa 2003 (Prace Instytutu Bibliograficznego, nr 41).
• Hleb-Koszańska H., Adam Łysakowski. Życie i działalność, „Przegląd Biblioteczny” 1971, t. 39, z. 1–4, s. 5–50.
• Hleb-Koszańska H., Analiza obcych podręczników bibliotekarskich, „Przegląd Biblioteczny” 1935, t. 9, z. 2, s. 75–91.
• Hleb-Koszańska H., Działalność polskich bibliotek uniwersyteckich, „Przegląd Biblioteczny” 1937, t. 11, z. 1–2, s. 118–137.
• Hleb-Koszańska H., Konstrukcja katalogu przedmiotowego (z pokazem katalogu Uniwersyteckiej Biblioteki Publicznej w Wilnie): streszczenie referatu, „Przegląd Biblioteczny” 1932, t. 6, z. 3, s. 11, z. 2, s. 118–137.
• III Zjazd Bibliotekarzy Polskich, „Ateneum Wileńskie” 1933, t. 8, s. 424–425.
• Konarski S., Rygiel Stefan Henryk, krypt. Rgl (1887–1945), bibliotekarz, bibliofil, dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego i Uniwersytetu Warszawskiego, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 33/3, z. 138, Wrocław i in. 1992, s. 461–462.
• Kościałkowski S., Ś.p. Michał Brensztejn, „Ateneum Wileńskie” 1938, t. 13, z. 1, s. I–XLV.
• Kotwiczówna Maria (25 III 1897 Witebsk – 22 II 1978 Kraków) bibliotekarka, bibliograf, [w:] Słownik pracowników książki polskiej: Suplement, pod red. I. Treichel, Warszawa–Łódź 1986, s. 105.
• Krahel T., Archidiecezja wileńska, [w:] Życie religijne w Polsce pod okupacją 1939–1945: Metropolie wileńska i lwowska, zakony, praca zbior. pod red. ks. Z. Zielińskiego, Katowice 1992, s. 11–65.
• Kronika: Sprawy Związku Bibliotekarzy Polskich, „Przegląd Biblioteczny” 1936, t. 10, s. 170–172.
• Królikowski B., Witold Nowodworski (1907–1978), „Folia Bibliologica” 1990/1991, t. 38/39, s. 109–114.
• Lenart B., Konserwacja książki zabytkowej i jej oprawy, Wilno 1926.
• Lisowski Stanisław, ur. 1 I 1880 w Wilnie, zm. 5 X 1964 w Toruniu; bibliotekarz, archiwista, [w:] Encyklopedia Ziemi Wileńskiej. T. 6: Książka i prasa na ziemi wileńskiej, oprac. M. Jackiewicz, Bydgoszcz 2008, s. 194–195.
• Łysakowski A., Dwudziestolecie Związku Bibliotekarzy Polskich, „Przegląd Biblioteczny” 1937, t. 11, s. 257–278.
• Łysakowski A., Katalog krzyżowy w Uniwersyteckiej Bibliotece Publicznej, „Przegląd Biblioteczny” 1929, t. 3, z. 2, s. 220–223.
• Łysakowski A., Normy organizacyjne bibliotek naukowych, a w szczególności uniwersyteckich, „Przegląd Biblioteczny” 1929, t. 3, z. 3, s. 283–305.
• Łysakowski A., Obliczenie czasu pracy bibliotekarskiej, „Przegląd Biblioteczny” 1928, t. 2, z. 1, s. 36–48.
• Łysakowski A., Wileńska bibliografia regionalna w 1928, półrocze 1, Wilno 1928.
• Pasierbska H., Ponary. Największe miejsce kaźni koło Wilna (1941–1944), Warszawa 1993.
• Pasierbska H., Wileńskie Ponary, Gdańsk 2004.
• Pięciolecie Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich (Zarys działalności), „Przegląd Biblioteczny” 1928, t. 2, s. 90–92.
• Portalski S., Zarys historii Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, Londyn 2009.
• Rutska J., Bibliotekarz angielski, „Przegląd Biblioteczny” 1937, t. 11, s. 168–177.
• Rygiel S., Estreicher a Wilno, Wilno 1928.
• Sprawy Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich: Koło Wileńskie, „Przegląd Biblioteczny” 1947, t. 15, z. 1–2, s. 99–100.
• Stanisław Kościałkowski pamięci przywrócony, pod red. M. Dąbrowskiej, Warszawa–Łódź, 2016.
• Wiskonttowa Z., Biblioteki pedagogiczne kuratoriów okręgów szkolnych, „Przegląd Biblioteczny” 1937, t. 11, s. 161–167.
• Z działalności Wileńskiego Koła Związku Bibliotekarzy Polskich, „Ateneum Wileńskie” 1934, t. 9, s. 448–449, 1935, t. 10, s. 560, 1936, t. 11, s. 802–803, 1937, t. 12, s. 678–679, 1938, t. 13, s. 349–350, 1939, t. 14, z. 1, s. 360.
Źródła internetowe
• Mendele Mojcher Sforim (właśc. Szolem Jakow Abramowicz; ur. 2 stycznia 1836 w Kopylu, zm. 8 grudnia 1917 w Odessie) – klasyk nowoczesnej literatury jidysz, jeden z pionierów nowożytnej literatury hebrajskiej. Zob. [online] https://pl.wikipedia.org/wiki/Mendele_Mojcher_Sforim [dostęp 26.11.2022].
