Early books in the library of the parish of St John the Baptist in Bychawa
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2023.801Abstrakt
Although the parish of St John the Baptist in Bychawa is one of the oldest in the Lublin diocese, because its origins date back at least to the beginning of the 14th century, its library in the Old Polish period was very modest. This was caused by the following unfavourable historical conditions: the takeover of the church by Calvinists in the 16th century, difficulties with the restoration of the seized property, Cossack invasions, etc. For these reasons, until the end of the 17th century, the parish owned only necessary liturgical books, with the possible exception of those that had been donated by the parish priest Sebastian Piatkowski to his nephew as payment for his care in the 1930s; however, we have no detailed information about them. It was not until the 18th century that the book collection was enriched with non-liturgical books. These mainly included collections of sermons by Polish or foreign authors, maxims and prayer books, all serving pastoral work. Many of these books cannot be identified due to the general descriptions left by parish inspectors or damage to the codices. Most of the early printed books preserved to this day were possessed by private individuals, and a large number of them came from the libraries of monasteries liquidated after 1863. There are 29 of them, all basically in need of conservation.
Bibliografia
Source materials
Archives of the Metropolitan Curia in Cracow:
• Call no. AVCap 3, Acta visitationis ecclesiarum in Archidiaconatu Lublinensis consistentium per R. D. Georgium Zamoyski de Zamoscie Archidiaconum Lublinensem.... gesta Anno Domini M.D.XC. Quinto, pp. 64 – 65rr .
• Call no. AV 9, Liber visitationis externae ecclesiarum in decanatum Chodeliensis per me Petrum Dobielowicz, decanum Chodeliensem, parochum Opoliernsem, commissarium ab R.D. Andrea Trzebicki, episcopo Cracoviensi, duce Severiae, datum et deputum, conscriptus a.D. 1675, pp. 109r – 110r .
• Call no. AV 20, Protokół wizytacji parafii Bychawa przeprowadzonej 24 XI 1721 roku przez Jana Feliksa Szaniawskiego biskupa tytularnego Capsus, sufragana, archidiakona i oficjała generalnego lwowskiego, z polecenia biskupa Krakowskiego Konstantego Feliksa Szaniawskiego, pp. 537–543.
Lublin Archdiocesan Archives:
• Call no. Rep 60 A 96, Visitatio ecclesiarum et totius cleri in Archidiaconatu Lublinen. Illustrissimi et Reverendissimi Dni D. Bernardi Maciejowski Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopi Cracoviensis ducis Severiensis facta et conscripta per deputatum Reverendum Thoma Iossicium canonicum Vislicensem officialem Lublinensem, pp. 485–489.
• Call no. Rep 60 A 101, Acta visitationum quatuor decanatuum Chodeliensis, Casimiriensis, Parczeviensis, Solecensis in Archidiaconatu Lublinensi per Ill. R. D. Alexandrum Joannem Trembiński praep. Cath. Chełm. Archidiac. Lublinen., curatum in Ryki annis 1738 et 1739 expeditarum, pp. 196 – 198rr .
• Call no. Rep 60 A 103, Status ecclesiarum decanatus Parczoviensis et Chodeliensis anno Domini milesimo septingentesimo quadragesimo octavo, pp. 310 – 314rr .
• Rep. 60 A 104, Akta wizyty generalnej w trzech dekanatach Chodelskim, Urzędowski i Kazimierskim z woli i rozkazu J.O. imć ks. Kajetana Ignacego Sołtyka Biskupa Krakowskiego, Książęcia Siewierskiego przez ks. Antoniego Franciszka Dunina Kozickiego Kolegiaty Pileckiej dziekana od dnia piętnastego maja w Roku Pańskim 1781 poczętej, a w 1782 dniach ostatnich miesiąca stycznia odprawionej i dokończonej spisane, pp. 87–96.
Studies
• Aleksandrowska E., Linowski Zygmunt, [in:] Polski słownik biograficzny. Vol. 17, Wrocław [etc.] 1972, pp. 381–382.
• Bartman R.J., Cornelius Musso, tridentine theologian and orator (1511–1574), “Franciscan Studies” 1945, vol. 5, no. 3, pp. 247–276.
• Biedrzycka A., Tazbir J., Starowolski (Starovolscius) Szymon (1588–1656), [in:] Polski słownik biograficzny. Vol. 42, Warszawa 2003–2004, pp. 356–361.
• Bielak W., The vicissitudes of St Peter and Paul’s church in Bychawa at the turn of the 16th and 17th centuries based on church sources, “Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 2021, vol. 116, pp. 5–14.
• Bieniarzówna J., Liberiusz Jacek (1599–1673), [in:] Polski słownik biograficzny. Vol. 17, Wrocław [etc.] 1972, pp. 282–283.
• Biernacka A., Dubiński M., Zarys historii bibliotek parafialnych w Polsce, “Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 2000, vol. 73, pp. 9–21.
• Bourdaloue Ludwik, [in:] M. Nowodworski, Encyklopedia kościelna. Vol. 2, Warszawa 1873, pp. 522–524.
• Buba J.I., Pijarzy w Polsce (Próba charakterystyki), “Nasza Przeszłość” 1962, vol. 15, pp. 13–37.
• Gmiterek H., Dzieje miasta w XVII–XVIII wieku, [in:] Dzieje Bychawy, ed. R. Szczygieł, Bychawa 1994, pp. 55–71.
• Jabłonowski A., Akademia Kijowsko-Mohilańska. Zarys historyczny na tle rozwoju ogólnego cywilizacji zachodniej na Rusi, Kraków 1899–1900.
• Kazańczuk M., Odnaleziony autor «Historyj świeżych i niezwyczajnych», “Pamiętnik Literacki” 1998, no. 2, pp. 137–146.
• Koprukowniak A., Bychawa w latach 1864–1918, [in:] Dzieje Bychawy, ed. R. Szczygieł, Bychawa 1994, pp. 97–142.
• Koziej J., Mikołaj z Wilkowiecka, [in:] Encyklopedia katolicka. Vol. 12, Lublin 2008, col. 1020–1021.
• Kracik J., Biblioteki parafialne a prywatne zbiory duchowieństwa. Dekanat Nowa-Góra XVII–XVIII wiek, “Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 1976, vol. 32, pp. 249–271.
• Monumenta Poloniae Vaticana. Vol. 1, Cracoviae 1913.
• Moskal T., Biblioteki parafialne w dekanacie sandomierskim w XVIII wieku, Sandomierz 2005.
• Natoński B., Perkowicz Tomasz, [in:] Polski słownik biograficzny. Vol. 25, Wrocław [etc.] 1980, p. 618.
• Panuś K., Kaznodziejstwo. Vol. 1–3, Kraków 2022.
• Pietrzykowski J., Kaznodziejstwo kanoników regularnych kongregacji krakowskiej na tle kaznodziejstwa zakonnego od średniowiecza do czasów nowożytnych, “Seminare” 2016, no. 3, pp. 157–169.
• Rogger I., Nausea Friedrich, [in:] Enciclopedia Cattolica. Vol. 8, Città del Vaticano [1952], p. 1694.
• Skrzyniarz R., Powodowski Hieronim, [in:] Encyklopedia katolicka. Vol. 16, Lublin 2012, col. 141–142.
• Szczygieł R., Lokacja miasta i jego rozwój do końca XVI wieku, [in:] Dzieje Bychawy, ed. R. Szczygieł, Bychawa 1994, pp. 39–54.
• Zahajkiewicz M.T., Funkcja i znaczenie biblioteki parafialnej lub klasztornej, “Archiwa Biblioteki i Muzea Kościelne” 2002, vol. 77, pp. 9–17.
