Zamość Style Unification: Liturgicon and Euchologion in the Basilian Monasteries of the Lviv Eparchy in Second Half of the 18th Century
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2024.848Słowa kluczowe:
Synod Zamojski 1720, klasztory bazyliańskie, eparchia lwowska, księgi liturgiczne, inwentarze, protokoły wizytacjiAbstrakt
The paper studies the problem of the unification of the liturgical books in the Basilian monasteries of the Lviv eparchy in the second half of the 18th century. Research concentrates on the problem of Zamość council resolution implementation by analyzing the “church books” in the monasteries of Basilians. Investigating the “book lists” from inventory descriptions and protocols of visitations allows to trace changes in the monasteries concerning the “church books” as it was fixed in the documents, a major part of which used for this research are from the Lviv archives. Among the main indicators of a certain liturgical tradition are the texts of the Liturgicon and the Euchologion. In the second half of the 18th century, the presence of Univ and Pochaiv Liturgicon and Euchologion was selective since we do not have data for all decades for all monasteries. At the same time, such an analysis allows tracing a clear tendency – the full-fledged unification of liturgical literature in Basilian monasteries can be noted at the start of the 1760s.
Bibliografia
Archival sources
• Andrey Sheptytsky National Museum in Lviv (Національний музей у Львові імені Андрея Шептицького), Viddil rukopysnoi ta starodrukovanoi knyhy, Rkl-16.
• Central Historical Archives of Ukraine in Lviv (Центральний державний історичний архів України у Львові), f. 201, op. 4б, spr. 613 (1917); f. 684, op. 1, spr. 1320, spr. 1990.
• Ternopil Region State Archives (Державний архів Тернопільської області), f. 258, op. 3, spr. 1254.
• Vasyl Stefanyk Lviv National Scholar Library of Ukraine NAS of Ukraine (Львівська національна наукова бібліотека України ім. В. Стефаника НАН України), Viddil ridkisnoi knyhy, ST–IV 93; Viddil rukopysiv, f. 3, od. zb. 76, od. zb. 129, od. zb. 379/1.
• Printed sources
• Sobory Lvivskoi yeparkhii XVI–XVIII stolit, upor. ta ist. narys I. Skochyliasa, Lviv 2006.
• Sobranie prypadkovъ kratkoe, y dkhovnыmъ osobomъ potrebnoe ymushchee v sebѣ nauku ω sakramentakhъ, ω desѧty bzhiykhъ prykazanѧkhъ, ω prykazanѧkhъ tserkovnыkhъ... Supraśl 1722.
Literature
• Almes I., Practices of Monks in the Pochaiv Monastery Printing House of the 18th Century, “Naukovyi shchorichnyk ‘Istoriia Relihii v Ukraini’” 2023, no. 33, pp. 63–72.
• Almes I., Wid mołytwy do oswity: Istorija czytannia czenciw Lʹwiwsʹkoji jeparchiji XVII–XVIII st., Lʹwiw 2021.
• Getka J., U progu modernizacji. Ruskojęzyczne drukarstwo bazyliańskie XVIII wieku, Warszawa 2017.
• Gil A., Skoczylas I., Kościoły wschodnie w państwie polsko-litewskim w procesie przemian i adaptacji. Metropolia kijowska w latach 1458–1795, Lublin–Lwów 2014.
• Isaievych I., The Book Trade in Eastern Europe in the Seventeenth and Early Eighteenth Centuries, [in:] Consumption and the World of Goods, ed. by J. Brewer, R. Porter, London–New York 1994, pp. 381–392.
• Isaievych Y., Knyhovydannia ta drukarstvo v Pochaievi: initsiatory ta vykonavtsi, [in:] Drukarnia Pochaivskoho Uspenskoho monastyria ta starodruky: zbirnyk naukovykh prats, Kyiv 2011, pp. 7–22.
• Kaufmann T., Die Mitte der Reformation. Eine Studie zu Buchdruck und Publizistik im deutschen Sprachgebiet, zu ihren Akteuren und deren Strategien, Inszenierungs – und Ausdrucksformen, Tübingen 2019.
• Kažuro I., The Practices of the Printing House of the Vilnius Basilian Monastery (1628–1839). Summary of doctoral dissertation. Social sciences, Communication and information S 008, Vilnius 2019.
• Lorens B., Bazylianie prowincji koronnej w latach 1743–1780, Rzeszów 2014.
• Na perechresti kulʹtur: Monastyr i chram Preswiatoji Trijci u Wilʹniusi. Kołektywna monohrafija, ed. A. Bumbłauskas, S. Kulawiczius, I. Skoczylas, Lʹwiw 2019.
• Nowakowski P. Problematyka liturgiczna w międzywyznaniowej polemice po Unii Brzeskiej (1596–1720), Kraków 2004.
• Pidłypczak-Majerowicz M., Bazylianie w Koronie i na Litwie. Szkoły i książki w działalności zakonu, Warszawa 1986.
• Shmanko T., Bohosluzhbovi knyhy univskoi drukarni, “Kalofoniia: naukovyi zbirnyk tserkovnoi monodii ta hymnohrafii” 2004, no. 2, pp. 98–104.
• Skochylias I., Halytska (Lvivska) yeparkhiia XII–XVIII stolit. Orhanizatsiina struktura ta pravovyi status, Lviv 2010.
• Skoczylas I., Slavia Unita – the Cultural and Religious Model of the Archdiocese of Kyiv in the Seventeenth and Eighteenth Centuries (the Discussion on Christian Heritage of the Nations of Eastern Europe), [in:] East-Central Europe in European History. Themes and Debates, eds. J. Kłoczowski, H. Łaszkiewicz, Lublin 2009, pp. 243–254.
• Statuty Synodu Zamojskiego 1720 roku. Nowe polskie tłumaczenie z komentarzami, ed. P. Nowakowski, Kraków 2020.
• Tyliavskyi I., Liturhiini napriamky Pochaivskoho monastyria pid chas unii (1712–1831), Rym–Lviv 1997.
• Vavryk M., Do istorii sluzhebnyka v Ukr. Katol. Tserkvi v 2-ii pol. 17-ho st., “Zapysky ChSVV” 1979, vol. 10(16), no. 1–4, pp. 98–142.
• Vavryk M., Narys rozvytku i stanu Vasyliianskoho chyna XVII–XX ct. Topohrafichno-statystychna rozvidka, Rym 1979.
• Wereda D., Biskupi unickiej metropolii kijowskiej w XVIII wieku, Siedlce–Lublin 2013.
• Zamoiskyi provintsiinyi sobor Ruskoi Uniinoi Tserkvy 1720 roku. Vol. 1: Diiannia ta postanovy, eds. R. Paranko, I. Skochylias, I. Skochylias, Lviv 2021.
• Zamoiskyi provintsiinyi sobor Ruskoi Uniinoi Tserkvy 1720 roku. Vol. 2: Dokumenty i materialy, eds. I. Almes, D. Syroid, T. Shmanko, M. Tupytsia. Lviv 2024.
• Zapasko Ya., Isaievych Ya., Pamiatky knyzhkovoho mystetstva. Kataloh starodrukiv vydanykh na Ukraini. Vol. 2. P. 1: 1701–1764 rr., Lviv 1984.
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 - w pełni pozostają przy autorze.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
