Sylwa of Aleksander Jastkowski, a Przemyśl land judge from the second half of the 17th century

Autor

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2024.871

Słowa kluczowe:

Sylva, silva rerum, Aleksander Jastkowski, manuscript book, manuscript

Abstrakt

Sylvias (from the Latin silva rerum, i.e. forest of things) belong to the category of domestic books manuscript books, created in Old Polish times (17th-18th century) mainly in the noble community gentry circles. They are considered a valued source for historical and literary research due to the historical and literary research due to the variety of materials they contain, collected by their authors without a specific plan according to their tastes possibilities and needs. The author of one of the largest works of this kind was Aleksander Jastkowski (c. 1625/30– c. 1691), a nobleman from the Przemyśl land Ruthenian Voivodeship, a judge of the Przemyśl lands. His sylva entitled. ‘Compendium omnis activitatis politici et rei economicae ex variis authoribus collectae’ (National Ossolineum Library in Wroclaw, manuscript no. 3554) should be considered a typical example of this type of writing. This sylva was created successively probably for more than half a century mainly by A. Jastkowski, and was completed after his death at the beginning of the 18th century by persons unknown to us. It numbers 594 pages and contains in copies numerous materials, mostly relating to public life at the time (approx. 45% of the total manuscript), such as journalistic writings, correspondence and speeches by dignitaries state dignitaries, the Diary of the Sejm of 1652, records of the Sejmik of the Ruskie Voivodeship in Sądowa and others. In addition, it contains notes by A. Jaskowski concerning his private matters, copies of his and his family’s estate documents, extracts from his and his family’s property documents, excerpts from books he had read, and notes on various fields of knowledge (cultivation of the soil, medicine, Polish and general history, legal and constitutional subjects, etc.), literary works, and notes on the history of Poland etc.), literary works, specimens and examples of occasional letters, materials concerning the private affairs of various individuals.

Bibliografia

Manuscript sources

• “Compendium omnis activitatis politici et rei economicae ex variis authoribus collectae”. Silva by A. Jastkowski, Library of the National Ossoliński Institute in Wrocław, no. 3554.

• Published source materials

• Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tzw. bernardńskim w Lwowie. Vol. 21: Lauda wiszeńskie 1648–1673, comp. by A. Prochaska, Lviv 1911; Vol. 22: Vishchen Lauda 1673–1732, comp. by A. Prochaska, Lviv 1914.

• Diariusz sejmu koronacyjnego 1669 roku, comp. by K. Przyboś and M. Ferenc with co-authors J. Elżbieciak [et al.], Kraków 2004.

• Source materials to the history of culture and art XVI–XVIII century, coll. and comp. by M. Gębarowicz, Warsaw 1973.

• Pisma do wieku i sprawy Jana Sobieskiego. Vol. 1. Part 2, ed. by F. Kluczycki, Kraków 1881.

• Pisma polityczne z czasów panowania Jana Kazimierza Vasa 1648–1668. Publicystyka – egzorbitancje – projekty – memoriały. Vol. 1–3, coll. and comp. by S. Ochmann-Staniszewska, Wrocław 1989–1991.

• Volumina legume. Vol. 5, ed. by J. Ohryzko, St. Petersburg 1860.

Studies and catalogs of manuscripts

• Boniecki A., Herbarz polski. Vol. 8, Warsaw 1905.

• Czapliński W., Dwa sejmy w roku 1652, Wrocław 1955.

• Dąbkowski P., Palestra i księgi sądowe sanockie w dawnej Polsce, „Pamiętnik Historyczno-Prawny” 1925, vol. 1, no. 6, pp. 187–241.

• Dąbrowski J., Wykaz diariuszy sejmowych (1649–1668) z okresu panowania Jana II Kazimierza Wazy, „Studia Historyczne” 1996, vol. 39, no. 3, pp. 373–393.

• Elektorowie królów Władysława IV, Michała Korybuta, Stanisława Leszczyńskiego i spis stronników Augusta III, comp. by J. Dunin-Borkowski and M. Dunin-Wąsowicz, „Rocznik Towarzystwa Heraldycznego” 1908/1909, vol. 1.

• Inwentarz rękopisów Biblioteki Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, vol. 1: Rękopisy1505–7325, collectively comp. and ed. by J. Turska, Wrocław 1948.

• Matwijów M., Ostatnie sejmy przed abdykacją Jana Kazimierza 1667 i 1668, Wrocław 1992.

• Matwijow M., Rękopisy ze zbioru Józefa Wandalina Mniszcha (1670–1747) marszałka wielkiego koronnego, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2022, vol. 16, no. 1, pp. 9–31.

• Matwijow M., Z problematyki staropolskiej książki rękopiśmiennej. Kopiariusze i zbiory materiałów życia publicznego XVII–XVIII w., „Roczniki Biblioteczne” 2011, vol. 55, pp. 29–68.

• Matwijow M., Zbiory materiałów życia publicznego jako typ książki rękopiśmiennej czasów staropolskich (1660–1760), Warszawa 2020.

• Partyka J., Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej, Warszawa 1995.

• Roszak S., Archiwa sarmackiej pamięci. Funkcje i znaczenie rękopiśmiennych ksiąg silva rerum w kulturze Rzeczypospolitej XVIII wieku, Toruń 2004.

• Siniarska-Czaplicka J., Filigrany papierni położonych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej od początku XVI do połowy XVIII wieku, Wrocław 1969.

• Starnawski J., Przemyska silva rerum, „Przegląd Humanistyczny” 1970, vol. 14, no. 5, pp. 91–117.

• Urzędnicy województwa ruskiego XIV–XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, comp. by K. Przyboś, Wrocław 1987.

• Vićko D., Silva rerum Stafana Jana Sliznia XVII–XVIII stst. z uspaminami Alaksandra Sliznia za 1561–1649 hh. (sa zborau Nacyjanalnaj bib-lijateki Belarusi), „Zdabytki. Dakumientalnyya Pomniki na Belarusi” 2009, vol. 11, pp. 62–78.

• Vićko D., Silva rerum z XVIII wieku z pamiętnikiem Michała Adama Śliźnia (1691–1752) ze zbiorów Biblioteki Narodowej Białorusi w Mińsku, „Zapiski Historyczne” 2010, vol. 75, no. 3, pp. 99–109.

• Zachara M., Silva rerum Szyrmów, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce” 1981, vol. 26, pp. 161–177.

• Zachara M., Sylwy – dokument szlacheckiej kultury umysłowej w XVII w., [in:] Z dziejów życia literackiego w Polsce XVI i XVII wieku, ed. by H. Dziechcińska, Wrocław 1980, pp. 197–219.

• Zachara M., Twórca – odbiorca sylw szlacheckich w XVII wieku, [in:] Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, ed. by H. Dziechcińska, Warszawa-Łódź 1985, pp. 117–129.

Pobrania

Opublikowane

2024-09-30

Numer

Dział

Artykuły