Księgozbiór Konstancji Sapieżyny w świetle inwentarza z 1757 roku

Abstrakt

Celem artykułu jest zaprezentowanie krótkiej charakterystyki księgozbioru Konstancji z Radziwiłłów Sapieżyny (1697–1756), znanego dzięki zachowanemu inwentarzowi. Regestr ten jest jednym z nielicznych zachowanych spisów księgozbiorów kobiecych, gromadzonych na terenie Rzeczypospolitej w 1. poł. XVIII w. Ponadto jest to spis książek zebranych przez przedstawicielkę najpotężniejszego rodu litewskiego, a zarazem żonę jednego z najwyższych dostojników państwowych z okresu panowania Augusta III – Jana Fryderyka Sapiehy (1680-1751). I wreszcie, co nie jest bez znaczenia, właścicielkę pierwszego znanego ekslibrisu z napisem w języku polskim. Spis zawiera informacje o 805 egzemplarzy, podzielonych na dwa główne działy – książki polskie i francuskie – przy czym te pierwsze dominowały. Większą część kolekcji stanowiły dzieła o treści religijnej (godzinki, kazania, psałterze), literatura hagiograficzna oraz różnego rodzaju rozmyślania i ćwiczenia duchowe. Niewielka liczba pozycji o tematyce świeckiej to przede wszystkim poradniki praktyczne, gramatyki francuskie, niemieckie i polskie, konstytucje sejmowe, kalendarze, utworzy literackie i panegiryki. Całość spisu mieści się na pięciu stronach formatu folio.  Inwentarz przechowywany jest obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych i jest wykazem mobiliów, wśród których znajdują się książki.