„Hommage bien amical”. Kontakty zagraniczne prof. Barbary Skargi (1919-2009) na podstawie analizy proweniencyjnej wybranych egzemplarzy z jej księgozbioru prywatnego
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2024.876Słowa kluczowe:
Skarga Barbara (1919–2009), filozofia, księgozbiory prywatne, badania proweniencyjne, dedykacje, Połączone Biblioteki WFiS UW, IFiS PAN i PTF, XX w.Abstrakt
Artykuł powstał jako efekt badań przeprowadzonych na temat: „Księgozbiór prywatny profesor Barbary Skargi w zbiorach Połączonych Bibliotek Wydziałów Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego”[1]. W ciągu swojej wieloletniej kariery naukowej prof. B. Skarga (1919–2009) zgromadziła liczny i zróżnicowany księgozbiór. Po jej śmierci został on przekazany na mocy testamentu do Połączonych Bibliotek WFiS UW, IFiS PAN i PTF oraz włączony w zasób biblioteczny podlegający Instytutowi Filozofii i Socjologii PAN. B. Skarga współpracowała z wieloma instytucjami skupiającymi badaczy specjalizujących się w filozofii, ale również w socjologii czy teologii, co wpłynęło na zwartość jej kolekcji. Artykuł zawiera analizę jakościową, ilościową oraz proweniencyjną tego księgozbioru. Wykorzystanie metody proweniencyjnej i bibliograficznej umożliwiło odtworzenie dziejów kolekcji oraz kontaktów Skargi m.in. z francuskim środowiskiem naukowym.
[1] Praca magisterska, promotor: dr hab. prof. ucz. Jacek Puchalski, Uniwersytet Warszawski, 2023.
Bibliografia
Materiały archiwalne:
• Archiwum osobiste prof. Barbary Skargi zdeponowane w Połączonych Bibliotekach WFiS UW, IFiS PAN i PTF:
• – Skarga B., Informacja o działalności naukowej, teczka nr 15, Skar.15.4.
• – Skarga B., Wykaz instytucji, organizacji i towarzystw naukowych w kraju i zagranicą, z którymi kandydat współpracuje, teczka nr 18, Skar.18.20.
• – Skarga B., Życiorys, teczka nr 15, Skar.15.2, maj 1981.
Źródła proweniencyjne (egzemplarze z księgozbioru B. Skargi w zbiorach Połączonych Bibliotek Wydziałów Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego):
• Barrucand P., Les sociétés secrètes : entretiens avec Robert Amadou, Paris 1978, sygn. P.92221.
• Carneiro de Berredo P.E., Vers un nouvel humanism, Paris 1970, sygn. P.90938.
• Comte A., Correspondance générale et confessions. T. 1: 1814–1840, textes établis et présentés par P.E. de Berrêdo Carneiro et P. Arnaud, Paris 1973, sygn. P.90766[1].
• Delsol C., Le Souci contemporain, Bruxelles 1996, sygn. P.91055.
• Gouhier H., Bergson dans l’histoire de la pensée occidentale, Paris 1989, sygn. P.92299.
• Kremer-Marietti A., Michel Foucault. Archéologie et généalogie, Paris 1985, sygn. P.92361.
• Laurent M., La dérive de Tadeusz Konwicki au fil de ses romans. Archéologie d’une écriture. Les huit années du réalisme socialiste, Villeneuve d’Ascq 1996, sygn. P.90685.
• Le Goff J., Marchands et banquiers du Moyen Age, Paris 1962, sygn. P.91008.
• Lévy-Valensi É.A., La dignité des mots, Le Plessis-Robinson 1995, sygn. P.92118.
• Palmade G.P., Capitalisme et capitalistes français au XIXe siècle, Paris 1961, sygn. P.92167.
• Parain-Vial J., Tendances nouvelles de la philosophie, Paris 1978, sygn. P.92219.
• Servier J, Histoire de l’utopie, Paris 1967, sygn. P.91073.
Źródła opublikowane:
• „Innego końca świata nie będzie”, z B. Skargą rozmawiają K. Janowska i P. Mucharski, Kraków 2007.
• Barbara Skarga o początkach wojny. Z prof. Barbarą Skargą rozmawia Magdalena Środa, „Gazeta Wyborcza”, [online] https://wyborcza.pl/7,76842,6977770,barbara-skarga-o-poczatku-wojny.html [dostęp 10.10.2023].
• Inwentarz archiwum osobistego prof. Barbary Skargi, Połączone Biblioteki Wydziału
Filozofii i Socjologii UW, Instytutu Filozofii i Socjologii PAN i Polskiego Towarzystwa Filozoficznego, Warszawa 2016.
• Kraśniewska W. [wł. Skarga B.], Po wyzwoleniu... 1944–1956, Paryż 1985.
• Kraśniewska W. [wł. Skarga B.], Po wyzwoleniu... 1944–1956, wyd. 1 kraj., poprawione przez aut., Warszawa 1986.
• Kubik M., „Wydobyte z niepamięci” – Rozmowa z prof. Barbarą Skargą, „Gazeta Uniwersytecka UŚ”, [online] https://gazeta.us.edu.pl/node/208091 [dostęp 10.10.2023].
• Le Goff J., Avec Hanka, Paris 2008.
• Le Goff J., Z Hanką, przekł. A. Fadlallah, Warszawa 2011.
• Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dnia 3 maja 1995 r. o nadaniu orderu, „Monitor Polski” 1995, nr 33, poz.379, Internetowy System Aktów Prawnych, [online] https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WMP19950330379 [dostęp 21.10.2023].
• Skarga B., ...jeżeli myślicie o mnie, to bez smutku... Korespondencja z lat 1946–1955, red. nauk. B. Działoszyński, Warszawa 2019.
• Skarga B., Les limites de l’historicité. Continuité et transformations de la pensée, trad. du polonais par M. Kowalska, préf. de F. Chirpaz, Paris 1997.
• Skarga B., Penser après le goulag, textes et comment. réunis par J. Nowicki, [trad. du polonais par M. Laurent et Él. Kulakowski], Éditions du Reliefs, Paris 2011.
• Skarga B., Po wyzwoleniu... 1944–1956, Poznań 1990.
• Skarga B., Une absurde cruauté. Témoignage d’une femme au Goulag (1944–1955), trad. du pol. et présenté par M. Laurent, Paris 2000.
• Skarga B., Une absurde cruauté. Témoignage d’une femme au Goulag (1944–1955), trad. et préf. M. Laurent, Paris 2023.
Opracowania:
• Amado Lévy-Valensi, Eliane, [w:] Encyclopedia.com, [online] https://www.encyclopedia.com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/amado-levy-valensi-eliane [dostęp 28.10.2023].
• Angèle Kremer-Marietti, BnF Data, [online] https://data.bnf.fr/11910087/angele_kremer-marietti/ [dostęp 18.10.2023].
• Assorodobraj-Kula Nina, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Assorodobraj-Kula-Nina;3871774.html [dostęp 10.10.2023].
• Autobiogramy: Barbara Skarga, „Ruch Filozoficzny” 1987, nr 3–4, s. 333–336.
• Barbara Skarga, Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei, [online] http://www.archidei.ifispan.pl/o-szkole/ [dostęp 21.10.2023].
• Barbara Skarga. Penser après le Goulag, L`Autre Francophonie, [online] http://www.lautrefrancophonie.fr/spip.php?rubrique66 [dostęp 04.11.2023].
• Borzym S., Barbara Skarga, „Edukacja Filozoficzna” 1998, nr 26, s. 209–219.
• Bronisław Baczko (ur. 1924), Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej, [online] http://www.ahf.ifispan.pl/pl/baczko [dostęp 4.11.2023].
• Carneiro de Berredo Paulo Estavão, Comité des travaux historiques et scientifiques. Institut rattaché à l’École nationale des chartes, [online] https://cths.fr/an/savant.php?id=117792# [dostęp 04.11.2023].
• Chantal Delsol, Académie des sciences morales et politiques, [online] https://academiesciencesmoralesetpolitiques.fr/membres-titulaires/section-i-philosophie-2/chantal-delsol/ [dostęp 28.10.2023].
• Chirpaz F., À l’épreuve du Goulag, [w:] B. Skarga, Penser après le goulag, textes et comment. réunis par J. Nowicki, [trad. du polonais par M. Laurent et Él. Kulakowski], Paris 2011, s. 225–235.
• Chirpaz F., Duch tragizmu (Barbara Skarga in memoriam), przeł. M. Murawska, „Archiwum Historii Filozofii i Myśli Społecznej” 2010, nr 55, s. 17–26, [online] http://www.ahf.ifispan.pl/pobierz.php?id=62 [dostęp 18.10.2023].
• Chrostowski W., Kościół, Żydzi, Polska, Warszawa 2009.
• Foucault M., Archeologia wiedzy; przeł. A. Siemek, słowem wstępnym opatrzył J. Topolski, Warszawa 1977.
• Foucault M., L’archeologie du savoir, Paris 1969.
• Francois Chirpaz chemins de philosophie Entretiens avec Emmanuelle Bruyas, Paris 2014.
• Gentil B., Paulo E. de Berredo Carneiro (1901–1982) fondateur de l’Association internationale de la «La Maison d’Auguste Comte», [online] https://journals.openedition.org/sabix/342?lang=en [dostęp 04.11.2023].
• Golik-Szarawarska G., Stefan Srebrny, badacz i krytyk teatru, Katowice 1987.
• Guy-Pierre Palmade (1927–1993), BnF Data, [online] https://data.bnf.fr/fr/12298375/guy-pierre_palmade/ [dostęp 17.10.2023].
• Hanna Skarżanka, Film Polski, [online] https://filmpolski.pl/fp/index.php?osoba=111925 [dostęp 10.10.2023].
• Henri Gouhier (1898–1994), BnF Data, [online] https://data.bnf.fr/11905506/henri_gouhier/ [dostęp 18.10.2023].
• Henryk Elzenberg (1887–1967). Dziedzictwo idei. Filozofia – aksjologia – kultura. Materiały z ogólnopolskiej konferencji, Toruń, 15–16 maja 1997 r., red. W. Tyburski, Toruń 1999.
• Historia Towarzystwa Popierania i Krzewienia Nauk, red. J. Jurewicz, Warszawa 2013.
• Historique des Palmes académiques, AMOPA, [online] https://web.archive.org/web/20160115224211/http://www.amopa.asso.fr/historique.htm [dostęp 18.10.2023].
• Hübner P., Polska Akademia Umiejętności, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Polska-Akademia-Umiejetnosci;3959726.html [dostęp 21.10.2023].
• IAR, W Warszawie pochowano prof. Barbarę Skargę, Portal Spraw Zagranicznych, [online] https://psz.pl/92-polska/w-warszawie-pochowano-prof-barbare-skarge [dostęp: 20.10.2023].
• Iwaszkiewicz N., ...przeszywa serce dreszcz, „Pani” 1997, nr 1, s. 72–74.
• Kałuża Z., Domański Juliusz, [online] http://www.ptta.pl/efp/pdf/d/domanskij.pdf [dostęp 03.11.2023].
• Kister A.G., Skarga Barbara, [w:] Encyklopedia Solidarności, [online] https://encysol.pl/es/encyklopedia/biogramy/18633,Skarga-Barbara.html [dostęp 21.10.2023].
• Kołakowski Leszek, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3924104 [dostęp 18.10.2023].
• Kremer-Marietti, Angèle (1927–2013), IdRef, [online] https://www.idref.fr/026953803 [dostęp 18.10.2023].
• Król J., Organizacja Pracy Obywatelskiej Młodzieży „Straż Przednia” (1932–1939) jako szkoła formacji propaństwowej, „Forum Pedagogiczne” 2019, t. 9, nr 1, s. 139–154, [online] http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_21697_fp_2019_1_10/c/3511–3309.pdf [dostęp 18.10.2023].
• Krzysztof Pomian, [w:] Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei, [online] http://www.archidei.ifispan.pl/o-szkole/ [dostęp 20.10.2023].
• Kowalska M., Skarga Barbara, [w:] La vie de l’esprit en Europe centrale et orientale depuis 1945. Dictionnaire encyclopédique, eds. C. Delsol, J. Nowicki, aux éditions du CERF, Paris 2021, s. 835–838.
• Magdalena Środa, Instytut Spraw Publicznych, [online] https://www.isp.org.pl/pl/pracownicy/prof-magdalena-sroda [dostęp 20.10.2023].
• Markiewicz H., Konrad Górski (1895–1990), Warszawa 1990.
• Maryla Laurent (Laurent-Zielińska), https://swiatowaencyklopediapolonistow.pl/maryla-laurent-laurent-zielinska/ [online], [dostęp 2.11.2023].
• Mayaux C., Nowicki J., L’Autre Francophonie, Paris 2012.
• Między historią idei a metafizyką 1919/2009/2019. Księga pamiątkowa z okazji setnej rocznicy urodzin i dziesiątej rocznicy śmierci Barbary Skargi, red. M. Falkowski, Warszawa 2020.
• Migasiński J., Biografia, Fundacja na rzecz myślenia im. Barbary Skargi, [online] https://barbaraskarga.org/content/biografia [dostęp 20.10.2023].
• Mitura M., Pasja mediacji. Tłumaczenie jako metaoperacja we francuskich przekładach Maryli Laurent, Lublin 2018.
• Monika Żeromska, Wirtualne Muzeum Konstancina, [online] http://www.muzeumkonstancina.pl/294_zeromska_monika_ [dostęp 10.10.2023].
• Nowak P., Filozof w trzech słowach (31). Barbara Skarga: spojrzenie, Culture.pl, [online] https://culture.pl/pl/artykul/filozof-w-trzech-slowach-31-barbara-skarga-spojrzenie [dostęp 10.10.2023].
• Nowicki J., Myśl Barbary Skargi – głos humanizmu Europy Środkowej, [online] https://glos.umk.pl/nauka/?id=17509 [dostęp 28.10.2023].
• Nowicki J., Obieg i transfer idei między Francją a Polską. Wpływ presupozycji badaczy, tłum. A. Walkiewicz, „Zagadnienia Naukoznawstwa” 2023, t. 55, nr 4, s. 65–78, [online] https://apcz.umk.pl/ZN/article/view/42502/34837 [dostęp 04.11.2023].
• projekcie, Archiwum Warszawskiej Szkoły Historii Idei, [online] http://www.archidei.ifispan.pl/o-projekcie/ [dostęp 10.10.2023].
• Pogrzeb prof. Barbary Skargi, Nauka w Polsce, [online] https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news,366606,pogrzeb-prof-barbary-skargi.html [dostęp 20.10.2023].
• Prof. Jerzy Szacki – Laureat Nagrody FNP 2003, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, [online] https://www.fnp.org.pl/prof-jerzy-szacki-laureat-nagrody-fnp-2003/ [dostęp 10.10.2023].
• Prof. Lech Szczucki – Laureat Nagrody FNP 2014, Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej, [online] https://www.fnp.org.pl/prof-lech-szczucki-laureat-nagrody-fnp-2014/ [dostęp 11.10.2023].
• Rakowski-Kłos I., Andrzej Walicki nie żyje. „Należał do najwybitniejszych polskich filozofów”, „Gazeta Wyborcza”, [online] https://wyborcza.pl/alehistoria/7,121681,26227268,andrzej-walicki-nie-zyje-nalezal-do-najwybitniejszych-polskich.html [dostęp 10.10.2023].
• Rogowska-Stangret M., Barbara Skarga, Culture.pl, [online] https://culture.pl/pl/tworca/barbara-skarga [dostęp 10.10.2023].
• Schmitt J.-C., Jacques Le Goff (1924–2014), [online] http://lettre.ehess.fr/7686 [dostęp 04.11.2023].
• Skarga B., Comte, teksty zamieszczone w wyborze przeł. W. Bieńkowska, Warszawa 1966.
• Skarga B., Czas i trwanie. Studia o Bergsonie, Warszawa 1982.
• Skarga B., Estetyka i historiozofia. Uwagi o poglądach Augusta Comte’a, [Warszawa] 1965.
• Skarga B., Narodziny pozytywizmu polskiego (1831–1864), Warszawa 1964.
• Skarga B., Ortodoksja i rewizja w pozytywizmie francuskim, Warszawa 1967.
• Skarga B., Pozytywizm i utopia (przesłanki filozoficzne utopii A. Comte’a), [Warszawa] 1964.
• Skarga B., Tożsamość i różnica. Eseje metafizyczne, Kraków 1997.
• Szacki J., Adam Schaff (1913–2006), [w:] Portrety uczonych. Profesorowie Uniwersytetu Warszawskiego po 1945. S-Ż, [red. nauk. W. Baraniewski, W. Tygielski, A.K. Wróblewski], Warszawa 2016, s. 57–65.
• Szczucki L., O Barbarze (wspomnieniowo i nie tylko), „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 1999, nr 2 (30), s. 7–9.
• Środa M., Barbara Skarga (1919–2009), „Polish Journal of Philosophy” 2009, nr 2, s. 11–14.
• Tadeusz Czeżowski (1889–1981). Dziedzictwo idei. Logika – filozofia – etyka, pod red. W. Tyburskiego, R. Wiśniewskiego, Toruń 2002.
• Terlecki R., Uniwersytet Latający i Towarzystwo Kursów Naukowych. 1977–1981, Kraków-Rzeszów 2000.
• Tomkiewicz M., Obóz i więzienie w Prawieniszkach 1929–2021, Przystanek Historia, [online] https://przystanekhistoria.pl/pa2/tematy/litwa/86299,Oboz-i-wiezienie-w-Prawieniszkach-1929–2021.html [dostęp 18.10.2023].
• Tomkiewicz M., Więzienie na Łukiszkach w Wilnie 1939–1953, Warszawa 2018.
• Topolski J., Michel Foucault, L’archeologie du savoir, [w:] Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku. T. 3, red. B. Skarga, Warszawa 1995, s. 113–121.
• Uchta, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Uchta;3990753.html [dostęp 18.10.2023].
• Valls M.M., Parain-Vial, Jeanne, [w:] Le dictionnaire universel des créatrices, eds. B. Didier, A. Fouque, M. Calle-Gruber, Paris 2013, s. 3348–3349.
• Vorbrich R., Etnolodzy francuscy a Algieria francuska. Wybory moralne, polityczne i merytoryczne w sytuacji kolonialnej, „Etnografia Polska” 2021, t. 65, z. 1–2, s. 89–106.
• Witkowski L., Niezłomność rozumności w kulturze, „Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria” 1999, nr 2, s. 15–20.
• Zasługi, Order Narodowy, [w:] Encyklopedia PWN, [online] https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4000533 [dostęp 10.10.2023].
• Ziemińska R., Profesor Barbara Skarga (1919–2009), „Analiza i Egzystencja” 2009, nr 10, s. 245–247.
• Zmarła Wanda Wasilewska, [w:] Muzeum Historii Polski [online] https://muzhp.pl/kalendarium/zmarla-wanda-wasilewska [dostęp 15.06.2024].
• Znani Sybiracy. Barbara Skarga, Związek Sybiraków, [online] http://www.emazury.com/sybiracy/pliki/znani/37skarga.htm [dostęp 10.10.2023].
Pobrania
Opublikowane
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 - w pełni pozostają przy autorze.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne 4.0 Międzynarodowe.
