“In the time of reconstruction of Poland, we should first remember about a book”. Development of the mission of the Union of Polish Booksellers until 1945
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2018.10Keywords:
Polish bookselling, the Union of Polish Booksellers, mission of Polish bookselling, book market in Poland 1908-1945Abstract
The article refers to the troubled history of the Union of Polish Booksellers, one of the most important professional organizations in the history of Polish books. Its establishment in 1908 was a breakthrough in the history of Polish bookselling’ organisations. It influenced significantly standarisation of bookselling the time of its functioning (1908-1950). However, it has not received its complete monography so far. This text presents fundamental facts until 1945, to discuss the Union’s mission. Apart from stricte professional matters, regarding regulations of trading operations and relations with the publishers, lobbing at state authorities, education and trainings, they referred also to national, cultural, and social obligations of the booksellers. Motivations for these activities came from the confidence of professional elites in a unique significance of a book for Polish matters, as well as from an emotional attitudes towards editions, going well beyond business pragmatics.
References
110-lecie Związku Księgarzy Polskich (1908-2008). Księgarze i wydawcy – wspólne korzenie. Kalendarium, oprac. K. Kaleta K, „Wiadomości Księgarskie” 2017, R. 24, nr 80, s. 9-14.
Arct S., Odbudowa książki w Polsce. Podstawy faktyczne i liczbowe, Warszawa 1946.
Arct S., Okruchy wspomnień, Warszawa 1962.
Czytelnictwo. Dzieje, red. Ja.K, [J. Kostecki], [w:] Encyklopedia książki. T 1, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Warszawa 2017, s. 485-495.
Dippel S., O księgarzach, którzy przeminęli, Wrocław 1976.
Encyklopedia książki. T. 1-2, red. A. Żbikowska-Migoń i M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017.
Fiszer L., Wspomnienia starego księgarza, Warszawa 1959.
Gotlieb W., Polskie Towarzystwo Wydawców Książek od czasu powstania do 1928, „Przegląd Księgarski” 1928, nr 49, s. 790-792.
Janowska-Woźniak I., Książki i ludzie w młynach historii. Rozmowa z Zygmuntem Gebethnerem, „Wiadomości Księgarskie” 2013, R. 20, nr 1-2 [74-75], s. 22-30.
Klukowski B., Księgarstwo i zawód księgarza w Polsce. Publikacja przygotowana z okazji stulecia powstania Związku Księgarzy Polskich, Warszawa 2008.
Kłossowski A., Tradycje polskich organizacji księgarskich, Warszawa 1984.
Kohler-Mozołowska J., Wspomnienie z I-go Ogólnopolskiego Zjazdu Księgarzy w Lublinie w 1918 r., „Przegląd Księgarski” 1933, nr 25, s. nlb.
Kondek S.A., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944-1949, Warszawa 1993.
Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948-1955, Warszawa 1999.
Korczyńska-Derkacz M., Działalność Rady Książki w Polsce (1945-1947), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2012, t. 10, s. 40-58.
Korczyńska-Derkacz M., Rola Jana Muszkowskiego w kształtowaniu polskiego księgarstwa w okresie międzywojennym, [w:] Jan Muszkowski – ludzie, epoka, książki. Tradycje i kontynuacje, red. nauk. G. Czapnik, Z. Gruszka, J. Ladorucki, Łódź-Warszawa 2014, s. 72-86.
Kossuth A., Związek Księgarzy Polskich 1918-1950, „Księgarz” 1989, nr 2, s. 5-20.
Kowalczyk K., Księgarstwo warszawskie w drugiej połowie XIX wieku, Warszawa 2006.
Kraśko N., Związek Księgarzy Polskich a problemy obiegu książki w II Rzeczypospolitej, [w:] Instytucje – publiczność – sytuacje lektury. T. 6, red. J. Kostecki, Warszawa 1997, s. 143-161.
Lech M.J., Związek Księgarzy Polskich 1907-1915, „Księgarz” 1977, nr 1, s. 48-54.
Mlekicka M., Jakub Mortkowicz księgarz i wydawca, Warszawa 1974.
Mlekicka M., Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, Warszawa 1987.
Muszkowski J., Po dziesięciu latach, „Przegląd Księgarski” 1928, nr 49, s. 779-781.
Muszkowski J., Z dziejów firmy Gebethner i Wolff (1857-1937), Warszawa 1938.
Muszkowski J., Życie książki. Edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r., oprac. G. Czapnik, Z. Gruszka, Łódź-Warszawa 2015.
Olczak-Kardas M., Regulaminy księgarskie – źródłem zasad rządzących rynkiem książki w Polsce okresu międzywojennego, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” 2010, t. 2, nr 13, s. 36-43
Olczak-Kardas M., Księgarstwo II Rzeczypospolitej w świetle ogłoszeń w „Przeglądzie Księgarskim”, Kielce 2012.
Ortwin O., O zadaniach i celach naszego księgarstwa, „Książka” 1914, nr 6, s. 361-370.
Pazyra S., Z dziejów książki polskiej w czasie drugiej wojny światowej, Warszawa 1970.
Pieczątkowski F., Księgarstwo polskie w czasie wojny i okupacji 1939-1945, „Przegląd Księgarski” 1946, nr 2-3, s. 26-28; nr 4, s. 58-61; nr 5, s. 90-91; nr 6, s.122-124.
Problem upowszechniania wartości kulturalnych, [red. M. Giergielewicz], Warszawa 1938, Materiały i Prace, z. 5.
Rygiel S., Polski ruch wydawniczy, „Nowa Książka” 1937, z. 9, s. 513-517.
Salinger R., „Przegląd Księgarski” w latach 1918-1939, „Księgarz” 1971, nr 3, s. 34-44.
Skrzypczak A., Księgarnia i wydawnictwo Michała Arcta w Warszawie 1887-1950, [w:] Wydawcy warszawscy, [red. serii R. Nowoszewski], Warszawa 2003,, s. 21-39.
Szelążek E.W., Księgarstwo polskie, „Przegląd Księgarski” 1933, nr 25, s. 174-177.
Szymański A., Szlakiem rozwoju, „Przegląd Księgarski 1929, nr 51, s. 789-790.
Tobera M., Księgarskie świętowanie i codzienność w latach 1945-1950, [w:] Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków w XIX-XXI wieku, red. A. Chamera-Nowak, D. Jarosz, Warszawa 2015, s. 601-612.
Tobera M., Księgarstwo spółdzielcze i prywatne w dobie trójsektorowości polskiego rynku książki (1945-1950), „Przegląd Biblioteczny” 2014, R. 82, z. 3, s. 329-364.
Tobera M., Władza i księgarze prywatni (1945-1950), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen, M. Żyndy, Toruń 2012, s. 99-128.
Wojsz I., Gebethner i Wolff – największa polska firma księgarsko-wydawnicza drugiej połowy XIX i pierwszej XX w., [w:] Wydawcy warszawscy, [red. serii R. Nowoszewski], Warszawa 2003, s. 7-19.
Zaremba J., Było i tak. Wspomnienia, Wrocław 1976.
Arct S., Odbudowa książki w Polsce. Podstawy faktyczne i liczbowe, Warszawa 1946.
Arct S., Okruchy wspomnień, Warszawa 1962.
Czytelnictwo. Dzieje, red. Ja.K, [J. Kostecki], [w:] Encyklopedia książki. T 1, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Warszawa 2017, s. 485-495.
Dippel S., O księgarzach, którzy przeminęli, Wrocław 1976.
Encyklopedia książki. T. 1-2, red. A. Żbikowska-Migoń i M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017.
Fiszer L., Wspomnienia starego księgarza, Warszawa 1959.
Gotlieb W., Polskie Towarzystwo Wydawców Książek od czasu powstania do 1928, „Przegląd Księgarski” 1928, nr 49, s. 790-792.
Janowska-Woźniak I., Książki i ludzie w młynach historii. Rozmowa z Zygmuntem Gebethnerem, „Wiadomości Księgarskie” 2013, R. 20, nr 1-2 [74-75], s. 22-30.
Klukowski B., Księgarstwo i zawód księgarza w Polsce. Publikacja przygotowana z okazji stulecia powstania Związku Księgarzy Polskich, Warszawa 2008.
Kłossowski A., Tradycje polskich organizacji księgarskich, Warszawa 1984.
Kohler-Mozołowska J., Wspomnienie z I-go Ogólnopolskiego Zjazdu Księgarzy w Lublinie w 1918 r., „Przegląd Księgarski” 1933, nr 25, s. nlb.
Kondek S.A., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944-1949, Warszawa 1993.
Kondek S.A., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948-1955, Warszawa 1999.
Korczyńska-Derkacz M., Działalność Rady Książki w Polsce (1945-1947), „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2012, t. 10, s. 40-58.
Korczyńska-Derkacz M., Rola Jana Muszkowskiego w kształtowaniu polskiego księgarstwa w okresie międzywojennym, [w:] Jan Muszkowski – ludzie, epoka, książki. Tradycje i kontynuacje, red. nauk. G. Czapnik, Z. Gruszka, J. Ladorucki, Łódź-Warszawa 2014, s. 72-86.
Kossuth A., Związek Księgarzy Polskich 1918-1950, „Księgarz” 1989, nr 2, s. 5-20.
Kowalczyk K., Księgarstwo warszawskie w drugiej połowie XIX wieku, Warszawa 2006.
Kraśko N., Związek Księgarzy Polskich a problemy obiegu książki w II Rzeczypospolitej, [w:] Instytucje – publiczność – sytuacje lektury. T. 6, red. J. Kostecki, Warszawa 1997, s. 143-161.
Lech M.J., Związek Księgarzy Polskich 1907-1915, „Księgarz” 1977, nr 1, s. 48-54.
Mlekicka M., Jakub Mortkowicz księgarz i wydawca, Warszawa 1974.
Mlekicka M., Wydawcy książek w Warszawie w okresie zaborów, Warszawa 1987.
Muszkowski J., Po dziesięciu latach, „Przegląd Księgarski” 1928, nr 49, s. 779-781.
Muszkowski J., Z dziejów firmy Gebethner i Wolff (1857-1937), Warszawa 1938.
Muszkowski J., Życie książki. Edycja krytyczna na podstawie wydania z 1951 r., oprac. G. Czapnik, Z. Gruszka, Łódź-Warszawa 2015.
Olczak-Kardas M., Regulaminy księgarskie – źródłem zasad rządzących rynkiem książki w Polsce okresu międzywojennego, „Rocznik Bibliologiczno-Prasoznawczy” 2010, t. 2, nr 13, s. 36-43
Olczak-Kardas M., Księgarstwo II Rzeczypospolitej w świetle ogłoszeń w „Przeglądzie Księgarskim”, Kielce 2012.
Ortwin O., O zadaniach i celach naszego księgarstwa, „Książka” 1914, nr 6, s. 361-370.
Pazyra S., Z dziejów książki polskiej w czasie drugiej wojny światowej, Warszawa 1970.
Pieczątkowski F., Księgarstwo polskie w czasie wojny i okupacji 1939-1945, „Przegląd Księgarski” 1946, nr 2-3, s. 26-28; nr 4, s. 58-61; nr 5, s. 90-91; nr 6, s.122-124.
Problem upowszechniania wartości kulturalnych, [red. M. Giergielewicz], Warszawa 1938, Materiały i Prace, z. 5.
Rygiel S., Polski ruch wydawniczy, „Nowa Książka” 1937, z. 9, s. 513-517.
Salinger R., „Przegląd Księgarski” w latach 1918-1939, „Księgarz” 1971, nr 3, s. 34-44.
Skrzypczak A., Księgarnia i wydawnictwo Michała Arcta w Warszawie 1887-1950, [w:] Wydawcy warszawscy, [red. serii R. Nowoszewski], Warszawa 2003,, s. 21-39.
Szelążek E.W., Księgarstwo polskie, „Przegląd Księgarski” 1933, nr 25, s. 174-177.
Szymański A., Szlakiem rozwoju, „Przegląd Księgarski 1929, nr 51, s. 789-790.
Tobera M., Księgarskie świętowanie i codzienność w latach 1945-1950, [w:] Na co dzień i od święta. Książka w życiu Polaków w XIX-XXI wieku, red. A. Chamera-Nowak, D. Jarosz, Warszawa 2015, s. 601-612.
Tobera M., Księgarstwo spółdzielcze i prywatne w dobie trójsektorowości polskiego rynku książki (1945-1950), „Przegląd Biblioteczny” 2014, R. 82, z. 3, s. 329-364.
Tobera M., Władza i księgarze prywatni (1945-1950), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen, M. Żyndy, Toruń 2012, s. 99-128.
Wojsz I., Gebethner i Wolff – największa polska firma księgarsko-wydawnicza drugiej połowy XIX i pierwszej XX w., [w:] Wydawcy warszawscy, [red. serii R. Nowoszewski], Warszawa 2003, s. 7-19.
Zaremba J., Było i tak. Wspomnienia, Wrocław 1976.
