Protection of written heritage after World War II. Józef Grycz’s contribution to saving library collections
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2020.198Keywords:
protection – library collections, law, Poland, Józef Grycz, 20th century.Abstract
The article presents the problem related to the protection of written sources in Poland after World War II. The first attempt to draw up a legal document was made in 1944. From 1945, activities, based on legal provisions, were carried on a national scale by the Ministry of Education in a planned and organized manner. The most important actions were taken in the first period of the post-war protection of library collections, i.e. until 1946. The results of the conducted research made it possible to put forward the thesis that several million books were saved during that time. Józef Grycz made a great contribution in saving valuable written heritage. The activities, conducted in extremely difficult conditions, contributed to the reconstruction of libraries, librarianship, and Polish science.
References
Source materials
Manuscripts
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie (Central Archives of Modern Records in Warsaw), Raport sytuacyjny okupacji niemieckiej za czas od 29 VII-30 VIII [19]40 r., Londyn, 22 XI [19]41, ch. 36 – Instrukcja dla pracowników kulturalnych.
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie (Central Archives of Modern Records in Warsaw), Raport o sytuacji w Polsce, Londyn 1945 r., ch. 141.
• Archiwum Akt Nowych w Warszawie (Central Archives of Modern Records in Warsaw) , Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Wydział Społeczny, Sprawozdanie Nr 5/43, L.dz. K. 4670/43, Londyn, 31 VIII 1943, ch. 113: Sprawozdanie za okres od 15 II 1943 r. – 15 V 1943 r. z terenu nauki, sztuki i kultury.
• Biblioteka Narodowa, Zbiory Specjalne (National Library, Special Collections Unit), Józef Grycz – materiały biograficzne, akc. 14917, Józef Grycz, Życiorys, Warszawa, 28 IX 1951.
• Biblioteka Narodowa, Zbiory Specjalne (National Library, Special Collections Unit), Józef Grycz – materiały biograficzne, akc. 14917, A.[lodia] G.[ryczowa], Życiorys Józefa Grycza, [Warszawa], 10 stycznia [19]59.
• Biblioteka Narodowa, Zbiory Specjalne (National Library, Special Collections Unit), Józef Grycz – materiały do działalności publicznej, akc. 14927, t. 3: J. Grycz, Biblioteki, [Warszawa], 1946 r.
• Biblioteka Narodowa, Zbiory Specjalne (National Library, Special Collections Unit), Józef Grycz – materiały do działalności publicznej, akc. 14927, t. 3: J. Grycz, Budżet Bibliotek na R. 1947, [Warszawa], 27 I 1947 r.
Printed materials
• Grycz J., Wskazówki dla prowadzących akcję zabezpieczenia bibliotek i zbiorów bibliotecznych, Warszawa, Poznań 1945.
Legal documents
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami, Dz. U. RP 1928, No 29, pos. 265.
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 stycznia 1939 r. o obowiązkach osób fizycznych i prawnych oraz władz i instytucji w dziedzinie przygotowania personelu obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej w czasie pokoju. Dz. U. 1939, No 10, pos. 54.
• Ustawa z dnia 4 czerwca VI 1920 r. o tymczasowym ustroju władz szkolnych, Dz.U. 1920, No 50, pos. 304.
Literature
• Grabowski W., Departament Oświaty i Kultury Delegatury Rządu na Kraj, “Niepodległość i Pamięć” 2010, No 31, pp. 139-162.
• Mężyński A., Biblioteki Warszawy w latach 1939-1945, Warszawa 2010.
• Nowicki R., “Wojenny dziennik dyżurów OPL” Biblioteki Uniwersyteckiej we Lwowie z 1939 roku, [in:] Od armarium do kolekcji cyfrowej. Ochrona zbiorów bibliotecznych, pod red. R. Nowickiego, Bydgoszcz 2018, pp. 65-88.
• Nowicki R., Nieznany projekt rozporządzenia o zabezpieczeniu zbiorów bibliotecznych i odbudowie bibliotek w powojennej Polsce, “Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2012, vol. 6, pp. 113-126.
• Nowicki R., Oddział Biblioteki Narodowej w Bytomiu w latach 1956-1999, [in:] Kultura książki w humanistyce współczesnej, pod red. B. Koredczuk, K. Augustyn, Wrocław 2018, pp. 229-235.
• Nowicki R., Powojenna ochrona zbiorów bibliotecznych w Polsce w latach 1944-1955. Wybór źródeł, Bydgoszcz 2013.
• Nowicki R., Rola Józefa Grycza w powojennej ochronie zbiorów bibliotecznych, “Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2011, vol. 5, pp. 89-108.
• Nowicki R., Rola katowickiej Zbiornicy Księgozbiorów Zabezpieczonych w powojennej ochronie zbiorów bibliotecznych w Polsce, Bydgoszcz 2015.
• Pociecha W., Józef Grycz. Człowiek i dzieło, “Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej” 1955, No 5, pp. 320-331.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 - fully remain with the author.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
