Two co-legal Postils by Rasser about provenance from the library of the abbey of canons regular in Żagań (Sagan)
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2020.640Keywords:
Catholic postil from Dillingen, postil by Johann Rasser, 16th century woodcuts iconography and binding, library of the Sagan Convent, Jakub Haur Oekonomika.Abstract
The subject of the study is the morphological and semiotic analysis of two sixteenth-century Catholic postils published in Dillingen, coming from the library of the convent of regular Lateran canons in Żagań. The presentation of the prints is justified by the turbulent fate of the congregation, its dissolution, liquidation of the library and scattering of the collections recorded in this valuable library, as well as the rarity of the title, not mentioned in any national public library. It is known from several pieces outside the country. The content and the selection of iconography with a strong Counter-Reformation overtone lead to the conclusion that the acquisition of the postils was dictated by events in the history of the monastery and the city community. They were used to enrich the theological argumentation of the monks for the recovery of the church lost due to the disturbance of the social order caused by the Reformation. Some of the woodcuts from Rasser’s postils were borrowed to illustrate the Oekonomika by Jakub Haur. The study was based on the methodology of book research, supplemented with the semiotic method and iconographic alegoresis.
References
• Adler Georg, Handbuch Buchverschluss und Buchbeschlag: Terminologie und Geschichte im deutschsprachigen Raum, in den Niederlanden und Italien vom frühen Mittelalter bis in die Gegenwart, Wiesbaden 2010.
• Bücking Jürgen, Johann Rasser (c.a. 1535 bis 1594) und die Gegenreformation in Oberelsass, Münster 1970.
• Chlewicka Aldona, Dary dla bibliotek kanoników regularnych na ziemiach polskich, [w:] Przemijanie i trwanie. Kanonicy regularni laterańscy w dawnej i współczesnej Polsce. Materiały z międzynarodowej konferencji zorganizowanej z okazji 600-lecia fundacji opactwa Bożego Ciała w Krakowie [12-13 maja 2005], red. Kazimierz Łatak, Irena Makarczyk, Kraków 2008, s. 75-90.
• Gwadera Małgorzata, Źródła do badań kultury czytelniczej – trwanie, zmiana, konwergencja, „Biblioteka Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy” 2019, nr 1, 2019, s. 55-77.
• Haur Jakub Kazimierz, Oekonomika Ziemianska Generalna…, Kraków 1675.
• Mandziuk Józef, Dzieje kanoników regularnych św. Augustyna na Śląsku, „Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne” 2007, nr 2.
• Mandziuk Józef, Historia Kościoła katolickiego na Śląsku, t. 1: Średniowiecze, cz. 2: 1302-1417, Warszawa 2004.
• Gogola Zdzisław, Biblioteki zakonne w Polsce w XVII i XVIII wieku, [w:] Kultura intelektualna w zakonach polskich w XVII i XVIII wieku. Materiały z sesji naukowej Katedry Historii Zakonów zorganizowanej 27 października 2005 r., red. o. Marcin Łobozek, Kraków 2006.
• Derwich Marek, Edykt kasacyjny króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III z 30 X 1810 r.: edycja i tłumaczenie, [w:] Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i na Śląsku na tle procesów sekularyzacyjnych w Europie, red. Marek Derwich, t. II: Kasaty na Śląsku Pruskim i na ziemiach zaboru pruskiego, Wrocław 2014.
• Derwich Marek, Instytucje kościelne na Śląsku Pruskim skasowane na mocy edyktu kasacyjnego z 1810 r., [w:] Kasaty klasztorów…, Wrocław 2014.
• Deutsche Biographische Enzyklopädie (DBE), red. Killy Walther, Vierhaus Rudolf, t. 8, München 1998.
• Gach Piotr Paweł, Kasaty zakonów na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej i Śląska 1773-1914, Lublin 1984.
• Haebler Konrad, Rollen- und Plattenstempel des XVI. Jahrhunderts, t. 1, Leipzig 1928.
• Haebler Konrad, Rollen- und Plattenstempel des XVI. Jahrhunderts, t. 2, Leipzig 1929.
• Herz Randall, Über einen Fund historischer Buchstempel im Bayerischen Nationalmuseum, „Einband forschung: Informationsblatt des Arbeitskreises für die Erfassung, Erschließung und Erhaltung historischer Bucheinbände (AEB)“, 35: 2014.
• Karlak Weronika, Pokasacyjne zasoby starych druków w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu – działalność J.G.G. Büschinga a stan obecny, [w:] Kasaty klasztorów na obszarze dawnej Rzeczypospolitej…, t. III: Źródła. Skutki kasat XVIII i XIX w. Kasata w latach 1954-1956.
• Katalog druków XVI wieku w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie, t. 6: P – Ska, red. Halina Mieczkowska, Warszawa 2016.
• Kocójowa Maria, Potrzeby i oczekiwania w zakresie badań proweniencyjnych, „Z Badań nad Polskimi Księgozbiorami Historycznymi” 1993, t. specjalny, Warszawa 1993, s. 329-336.
• Maciuszko Janusz T., Ewangelicka postyllografia polska XVI-XVIII wieku: Charakterystyka – analiza porównawcza – recepcja, Warszawa 1987.
• Martin Ernst, Rasser Johannes, [w:] Allgemeine Deutsche Biographie, t. 27, Leipzig 1888.
• Mokrzycki Zygmunt, Rys historyczny dawnego opactwa kanoników regularnych reguły św. Augustyna w Żaganiu, za: www.wnmp.zagan.pl/pdf/historia_kanonicy_regularni.pdf (dostęp ...)
• Pidłypczak-Majerowicz Maria, Badania proweniencyjne w zbiorach starych druków bibliotek naukowych w Polsce i na Białorusi, [w:] Kultura książki ziem wschodniego i południowego pogranicza Polski (XVI-XX wiek): paralele i różnice, red. Jolanta Gwioździk, Edward Różycki, Katowice 2004, s. 457-462.
• Strauss Walter L., The German single-leaf woodcut 1550-1600, t. 3: New York 1975., s. 12-57.
• Świerk Alfred, Średniowieczna biblioteka klasztoru kanoników regularnych św. Augustyna w Żaganiu, Wrocław 1965.
• Vademecum chronologiczno-bibliograficzne do badań nad hierarchią Kościoła w Polsce i na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, oprac. Krzysztof Rafał Prokop, Kraków 2018.
• Vollmer Hans, Allgemeines Lexicon der bildenden Künstler von Antike bis zur Gegenwart, t. 37, Leipzig 1950.
• Zielińska Ewa, Kultura intelektualna kanoników regularnych z klasztoru w Kraśniku w latach 1469-1563, Lublin 2002.
• Żmuda Ryszard, Katalog rozpraw doktorskich i habilitacyjnych o zakonach i zgromadzeniach zakonnych w Polsce (1945-2000), Łódź 2001.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2020 - fully remain with the author.
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
