Reinterpretacja tradycji Drugiej Rzeczypospolitej jako element ideologizacji polityki wobec książki w Polsce lat 1944-1956
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2018.11Słowa kluczowe:
Druga Rzeczpospolita, stalinizm w Polsce, polityka wobec książki, bibliologia, księgarstwoAbstrakt
Negative assessments of the pre-war book situation were used as justification for some of the changes in this field made in 1945-1956. The reference to a deliberately distorted picture of the book’s situation in the Second Polish Republic intensified during the most revolutionary changes in this respect, the essence of which was bureaucratic planning, etatization and control of the processes of its issuing, production, sale and distribution. The problem that requires further research is the answer to the question of how the arguments used in „blackening” the image of book affairs in the Second Polish Republic could be convincing for those to whom they were directed.
Bibliografia
Archiwalia:
Archiwum Akt Nowych
Centralny Urząd Wydawnictw, Przemysłu Graficznego o Księgarstwa, sygn. 73, 84.
Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sygn. 237/XVII-229, 237/XVIII-14.
Ministerstwo Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Bibliotek, sygn. 23, 49.
Związek Księgarzy Polskich, sygn. 6.
Opracowania, publikowane źródła:
Augustyniak J., Czytelnicy przedwojenni i dzisiejsi, „Książka i Kultura” 1945, nr 4-6, s. 2-3.
Bieńkowski W., O pseudo-nauce bibliologii i o najpilniejszych zadaniach bibliografii, Warszawa 1953.
Biliński L., Biblioteki publiczne końca XX wieku, Warszawa 2001.
Bromberg A., Książka w Polsce odrodzonej, „Przegląd Księgarski” 1948, nr 3, s. 34-35.
Daszkowski Z., O współpracę bibliotek naukowych z siecią bibliotek powszechnych (po konferencji w Jarocinie), „Przegląd Biblioteczny” 1954, z. 2, s. 120-125.
Dekret o bibliotekach, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1946, nr 5, s. 2-4.
Dembińska Z., Założenia ideowe „Czytelnika”, „Książka i Kultura” 1945, nr 1, s. 5-7.
Dembowska M., Przysposobienie czytelnicze młodzieży szkolnej, „Biuletyn Państwowego Instytutu Książki” 1948, nr 3, s. 1-16.
Denisew W.N., Organizacja bibliografii w ZSRR, tłum. J. Gruszecka, Warszawa 1951, Biuletyn Instytutu Bibliograficznego, t. 3, nr 4.
Dziesięć lat Polski Ludowej. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1954.
Filipkowska-Szemplińska J., Zadania ZBiAP w Polsce Ludowej. Referat wygłoszony na Zjeździe Delegatów ZBiAP w Warszawie 7 IV 1949, „Bibliotekarz” 1949, nr 3-4, s. 38-42.
Grodek A., Rola i zadania bibliotek naukowych w budownictwie socjalizmu w naszym kraju, „Przegląd Biblioteczny” 1951, z. 3-4: Pamiętnik Konferencji Krynickiej 3-15 II 1951, s. 224-238.
Grycz J., Krótki zarys historii książki i bibliotek, Warszawa 1954.
Iwańczak E., III Plenum KC PZPR a zadania Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, „Przegląd Biblioteczny” 1950, z. 2, s. 98-104.
Janiczek J., Sprawy biblioteczne w ramach działalności Ministerstwa Oświaty, „Bibliotekarz” 1946, nr 1-2, s. 1-13.
Kempka Z., Rola bibliotek w Planie 6-letnim, „Bibliotekarz” 1950, nr 3-4, s. 33-40.
Klimowicz A., W sprawie planu wydawniczego, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1947, nr 7/8, s. 102-104.
Kobieta wczoraj i dziś. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1954.
Kondek S., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948-1955, Warszawa 1999.
Kondek S., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944-1949, Warszawa 1993.
Łuszpak A., Katalogi rzeczowe w służbie ideologii (na przykładzie Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu w latach pięćdziesiątych XX wieku), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen i M. Żyndy, Toruń 2012, s. 263-279.
Łuszpak A., Obraz katalogów rzeczowych na łamach polskich czasopism bibliotekarskich w okresie stalinowskim, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2016, t. 10, s. 295-316.
Łysakowski A., Określenie bibliografii. Przedmiot, metody i zadania na tle nauki o książce, „Biuletyn Instytutu Bibliograficznego” 1950, t. 3, nr 2, s. 15-43.
Łysakowski A., Zagadnienie treści i wartości książki w bibliografii, „Biuletyn Instytutu Bibliograficznego” 1953, nr 9, s. 197-233.
Maj J., Biblioteki publiczne na tle innych instytucji kultury, Warszawa 1996.
Malawski S., Książki na wieś, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1947, nr 9, s. 120-121.
Muszkowski J., Życie książki, wyd. 2 il. i rozsz., Kraków 1951.
Osiem lat Polski Ludowej. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1952.
Planowa akcja upowszechniania czytelnictwa, „Przegląd Księgarski” 1948, nr 5, s. 70.
Po ogólnokrajowej naradzie bibliotekarzy, „Przegląd Biblioteczny” 1952, z. 2-3, s. 115-127.
Prace normalizacyjne w zakresie bibliotekarstwa (Karty katalogowe czasopism. Karty akcesyjne czasopism), Warszawa 1948, Biuletyn Państwowego Instytutu Książki, t. 1, nr 7.
Puchalski J., Prace Józefa Grycza nad organizacją bibliotekarstwa publicznego w latach 1945-1949. Cz. I, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2011, t. 5, s. 53-88.
Puchalski J., Prace Józefa Grycza nad organizacją bibliotekarstwa publicznego w latach 1945-1949. Cz. II, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2012, t. 6, s. 79-112.
Rodziewicz Z., Zagadnienie kadr bibliotekarskich na Ogólnokrajowej Naradzie Bibliotekarzy, „Poradnik Bibliotekarza” 1952, nr 8, s. 173-177.
Rulikowski M., Księgoznawstwo, przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki, Warszawa 1936.
Sadowska J., Bibliografia zalecająca w Polsce, „Przegląd Biblioteczny” 2016, z. 2, s. 177-195.
Sadowska J., Marksistowskie poglądy Władysława Bieńkowskiego w teorii i praktyce bibliotecznej, [w:] Książka zawsze obecna. Prace ofiarowane Profesorowi Krzysztofowi Migoniowi, Wrocław 2010,
Sprawy książki w prasie, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1946, nr 4, s. 5-7.
Tobera M., Księgarstwo spółdzielcze i prywatne w okresie trójstopniowości polskiego rynku książki (1945-1950), „Przegląd Biblioteczny” 2014, nr 3, s. 329-363.
Tobera M., Władza i księgarze prywatni (1945-1950), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen i M. Żyndy, Toruń, 2012, s. 99-128.
Uchwała Rady Państwa w sprawie upowszechnienia książki i czytelnictwa w Polsce, „Bibliotekarz” 1948, nr 3, s. 33-34.
Vrtel-Wierczyński S., Teoria bibliografii w zarysie, Wrocław 1951.
Wczoraj analfabeci – dziś pełnowartościowi obywatele Polski Ludowej, „Słowo Ludu” 1951, nr 65.
Wojciechowski K., Potrzeby czytelnictwa masowego, „Bibliotekarz” 1950, nr 5-6, s. 66-70.
Wolpe H., W sprawie naszego ruchu wydawniczego, „Praca Księgarska. Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1948, nr 11, s. 197-198.
Z tego «rekordu» trzeba zrezygnować, „Kurier Szczeciński” 1951, nr 16.
Zadania bibliotekarzy, „Poradnik Bibliotekarza” 1952, nr 8, s. 169-172.
Zagadnienia czytelnictwa w Polsce Ludowej. Ogólnopolska Narada Bibliotekarzy w Warszawie w dn. 29-30 maja 1952 r., [red. A. Radłowska], Warszawa 1952.
Zaremba J., Było i tak. Wspomnienia, Wrocław 1976.
Zarzębski T., Polskie prawo biblioteczne 1773-1990, Warszawa 1991.
Źródła analfabetyzmu w Polsce i walka państwa ludowego z tym zaniedbaniem kulturalnym, [Warszawa 1949].
Archiwum Akt Nowych
Centralny Urząd Wydawnictw, Przemysłu Graficznego o Księgarstwa, sygn. 73, 84.
Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, sygn. 237/XVII-229, 237/XVIII-14.
Ministerstwo Kultury i Sztuki, Centralny Zarząd Bibliotek, sygn. 23, 49.
Związek Księgarzy Polskich, sygn. 6.
Opracowania, publikowane źródła:
Augustyniak J., Czytelnicy przedwojenni i dzisiejsi, „Książka i Kultura” 1945, nr 4-6, s. 2-3.
Bieńkowski W., O pseudo-nauce bibliologii i o najpilniejszych zadaniach bibliografii, Warszawa 1953.
Biliński L., Biblioteki publiczne końca XX wieku, Warszawa 2001.
Bromberg A., Książka w Polsce odrodzonej, „Przegląd Księgarski” 1948, nr 3, s. 34-35.
Daszkowski Z., O współpracę bibliotek naukowych z siecią bibliotek powszechnych (po konferencji w Jarocinie), „Przegląd Biblioteczny” 1954, z. 2, s. 120-125.
Dekret o bibliotekach, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1946, nr 5, s. 2-4.
Dembińska Z., Założenia ideowe „Czytelnika”, „Książka i Kultura” 1945, nr 1, s. 5-7.
Dembowska M., Przysposobienie czytelnicze młodzieży szkolnej, „Biuletyn Państwowego Instytutu Książki” 1948, nr 3, s. 1-16.
Denisew W.N., Organizacja bibliografii w ZSRR, tłum. J. Gruszecka, Warszawa 1951, Biuletyn Instytutu Bibliograficznego, t. 3, nr 4.
Dziesięć lat Polski Ludowej. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1954.
Filipkowska-Szemplińska J., Zadania ZBiAP w Polsce Ludowej. Referat wygłoszony na Zjeździe Delegatów ZBiAP w Warszawie 7 IV 1949, „Bibliotekarz” 1949, nr 3-4, s. 38-42.
Grodek A., Rola i zadania bibliotek naukowych w budownictwie socjalizmu w naszym kraju, „Przegląd Biblioteczny” 1951, z. 3-4: Pamiętnik Konferencji Krynickiej 3-15 II 1951, s. 224-238.
Grycz J., Krótki zarys historii książki i bibliotek, Warszawa 1954.
Iwańczak E., III Plenum KC PZPR a zadania Związku Bibliotekarzy i Archiwistów Polskich, „Przegląd Biblioteczny” 1950, z. 2, s. 98-104.
Janiczek J., Sprawy biblioteczne w ramach działalności Ministerstwa Oświaty, „Bibliotekarz” 1946, nr 1-2, s. 1-13.
Kempka Z., Rola bibliotek w Planie 6-letnim, „Bibliotekarz” 1950, nr 3-4, s. 33-40.
Klimowicz A., W sprawie planu wydawniczego, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1947, nr 7/8, s. 102-104.
Kobieta wczoraj i dziś. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1954.
Kondek S., Papierowa rewolucja. Oficjalny obieg książek w Polsce w latach 1948-1955, Warszawa 1999.
Kondek S., Władza i wydawcy. Polityczne uwarunkowania produkcji książek w Polsce w latach 1944-1949, Warszawa 1993.
Łuszpak A., Katalogi rzeczowe w służbie ideologii (na przykładzie Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu w latach pięćdziesiątych XX wieku), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen i M. Żyndy, Toruń 2012, s. 263-279.
Łuszpak A., Obraz katalogów rzeczowych na łamach polskich czasopism bibliotekarskich w okresie stalinowskim, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2016, t. 10, s. 295-316.
Łysakowski A., Określenie bibliografii. Przedmiot, metody i zadania na tle nauki o książce, „Biuletyn Instytutu Bibliograficznego” 1950, t. 3, nr 2, s. 15-43.
Łysakowski A., Zagadnienie treści i wartości książki w bibliografii, „Biuletyn Instytutu Bibliograficznego” 1953, nr 9, s. 197-233.
Maj J., Biblioteki publiczne na tle innych instytucji kultury, Warszawa 1996.
Malawski S., Książki na wieś, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1947, nr 9, s. 120-121.
Muszkowski J., Życie książki, wyd. 2 il. i rozsz., Kraków 1951.
Osiem lat Polski Ludowej. Poradnik bibliograficzny, Warszawa 1952.
Planowa akcja upowszechniania czytelnictwa, „Przegląd Księgarski” 1948, nr 5, s. 70.
Po ogólnokrajowej naradzie bibliotekarzy, „Przegląd Biblioteczny” 1952, z. 2-3, s. 115-127.
Prace normalizacyjne w zakresie bibliotekarstwa (Karty katalogowe czasopism. Karty akcesyjne czasopism), Warszawa 1948, Biuletyn Państwowego Instytutu Książki, t. 1, nr 7.
Puchalski J., Prace Józefa Grycza nad organizacją bibliotekarstwa publicznego w latach 1945-1949. Cz. I, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2011, t. 5, s. 53-88.
Puchalski J., Prace Józefa Grycza nad organizacją bibliotekarstwa publicznego w latach 1945-1949. Cz. II, „Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi” 2012, t. 6, s. 79-112.
Rodziewicz Z., Zagadnienie kadr bibliotekarskich na Ogólnokrajowej Naradzie Bibliotekarzy, „Poradnik Bibliotekarza” 1952, nr 8, s. 173-177.
Rulikowski M., Księgoznawstwo, przeszłość oraz stan obecny wiedzy o książce i nowe w niej kierunki, Warszawa 1936.
Sadowska J., Bibliografia zalecająca w Polsce, „Przegląd Biblioteczny” 2016, z. 2, s. 177-195.
Sadowska J., Marksistowskie poglądy Władysława Bieńkowskiego w teorii i praktyce bibliotecznej, [w:] Książka zawsze obecna. Prace ofiarowane Profesorowi Krzysztofowi Migoniowi, Wrocław 2010,
Sprawy książki w prasie, „Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1946, nr 4, s. 5-7.
Tobera M., Księgarstwo spółdzielcze i prywatne w okresie trójstopniowości polskiego rynku książki (1945-1950), „Przegląd Biblioteczny” 2014, nr 3, s. 329-363.
Tobera M., Władza i księgarze prywatni (1945-1950), [w:] Nie po myśli władzy. Studia nad cenzurą i zakresem wolności słowa na ziemiach polskich od wieku XIX do czasów współczesnych, pod red. D. Degen i M. Żyndy, Toruń, 2012, s. 99-128.
Uchwała Rady Państwa w sprawie upowszechnienia książki i czytelnictwa w Polsce, „Bibliotekarz” 1948, nr 3, s. 33-34.
Vrtel-Wierczyński S., Teoria bibliografii w zarysie, Wrocław 1951.
Wczoraj analfabeci – dziś pełnowartościowi obywatele Polski Ludowej, „Słowo Ludu” 1951, nr 65.
Wojciechowski K., Potrzeby czytelnictwa masowego, „Bibliotekarz” 1950, nr 5-6, s. 66-70.
Wolpe H., W sprawie naszego ruchu wydawniczego, „Praca Księgarska. Biuletyn Księgarstwa Spółdzielczego” 1948, nr 11, s. 197-198.
Z tego «rekordu» trzeba zrezygnować, „Kurier Szczeciński” 1951, nr 16.
Zadania bibliotekarzy, „Poradnik Bibliotekarza” 1952, nr 8, s. 169-172.
Zagadnienia czytelnictwa w Polsce Ludowej. Ogólnopolska Narada Bibliotekarzy w Warszawie w dn. 29-30 maja 1952 r., [red. A. Radłowska], Warszawa 1952.
Zaremba J., Było i tak. Wspomnienia, Wrocław 1976.
Zarzębski T., Polskie prawo biblioteczne 1773-1990, Warszawa 1991.
Źródła analfabetyzmu w Polsce i walka państwa ludowego z tym zaniedbaniem kulturalnym, [Warszawa 1949].
