Narastanie księgozbioru Biblioteki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie (1802-1832)

Abstrakt

W artykule scharakteryzowano dzieje ofiarności dla Biblioteki Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie (TPN). Zbiory TPN, narastające w ciągu 30 lat dzięki darom, zakupom, egzemplarzowi obowiązkowemu oraz wymianie dubletów, defektów i wydawnictw Towarzystwa, osiągnęły przed likwidacją Towarzystwa (1831) pokaźną liczbę 30 000 woluminów. W tekście scharakteryzowane zostały wymienione wyżej kategorie wpływów oraz podano liczne przykłady. Zwrócono uwagę na ofiarność społeczeństwa polskiego na rzecz Towarzystwa, a w celu zilustrowania zamierzeń ofiarodawców zaprezentowano fragmenty niektórych deklaracji darczyńców. Autorka tekstu w oparciu o akta TPN śledzi również kolejnych bibliotekarzy, „dozorców”, kustoszy i inspektorów Biblioteki, ich obowiązki oraz zasługi dla rozwoju i ostatecznego kształtu zbiorów. Co ważne, z zaprezentowanej na łamach artykułu analizy, rysują się dwie najważniejsze koncepcje gromadzenia zbiorów – z jednej strony mamy do czynienia z biblioteką jako warsztatem pracy naukowej, a z drugiej uniwersalnej biblioteki narodowej, skarbnicy piśmiennictwa ojczystego, którą tworzyli ofiarodawcy.