Rola Biblioteki Narodowej w Sofii, jej dyrektorzy i działalność w latach 1878-1944
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2017.34Słowa kluczowe:
Bułgaria, Biblioteka Narodowa w Sofii, 1878-1944Abstrakt
The article presents the tasks, activities and role of the National Library in Sofia in the period since Bulgaria regained its independence in 1878 to taking over power by the communists in 1944. The introductory part shows the cultural development of the country. Further considerations considered circumstances of establishment of the national library and the first legal regulations. The biggest difficulty was finding a suitable building for the library. Its regular work was stopped by the World War II. A few headmasters merited for the development of significant scientific and cultural institutions of Bulgaria. The following are presented in detail in the text: Konstantin Ireczek,Penczo Slawejkow, Nikola Michow, and Stilian Czilingirow. Aside from regular library processes, protection of the Balkan cultural heritage belonged to the most important task of the National Library. Both this function and collection were the prime and foremost confirmation of distinctness and independence of the people after nearly 500 years of Turkish captivity.
Bibliografia
Bąkowska E., Biblioteka Narodowa w Bernie, instytucja ze 100-letnią tradycją, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 1996, nr 1-2, s. 267-275.
Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005.
Biblioteki w europejskich krajach postkomunistycznych w międzynarodowym kontekście: Międzynarodowa Konferencja Bibliotekarzy, Kraków-Przegorzały 3-5 sierpnia 1995, pod red. M. Kocójowej, Kraków 1995.
Biblioteki w systemie kultury jednoczącej się Europy, pod red. M. Zająca, E.B. Zybert, Warszawa 2007.
Bibliothèques et services d’information: besoins nationaux, solutions, rôle des bibliothèques nationales, document ètabli par M.B. Line, Paris 1989.
Bogdanow I., Neizbledniawaszti spomeni, Sofia 1981.
Borow T., Stypki po pytia na edin dyłgoletnik, 1901-1991, Sofia 1992.
Bošeski M., Narodnite biblioteki wo Makedonija: začetoci i razwoj 1945-1995, Skopie 1995.
Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004.
Czekalski T., Bułgaria, Warszawa 2010.
Czilingirow S., Moite sywremennici, Sofia 1955.
Dimitrowa B., Wasilew J., Dni czerni i beli, Sofia 1975.
Dryzek H., Biblioteki w społeczeństwie informacyjnym Europy Środkowo-Wschodniej, albo Kant i Einstein on-line, [online] http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/pw/ referaty/HDryzek.pdf [dostęp 29.10.2016].
Gergowa A., Za chorata i licznostite w nacionałniat chram na kniżownostta, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 9-13.
Gorianski P., Kogato swetlinite ne gasnat. Literaturni portreti i spomeni, Sofia 1984.
Graditeli na Nacionałnata biblioteka. Iz spomeni na kułturni dejci, urednik I. Sotirowa, Sofia 1999.
Grzybowska E., Biblioteka Narodowa Francji, przemiany i organizacja, „Przegląd Biblioteczny” 2003, z. 4, s. 369-381.
Historia Bułgarii 1870-1915. Materiały źródłowe z komentarzami. T. 1-3, oprac. A. Malinowski, J. Rubacha, Warszawa 2006-2009.
Humphreys K.W., A national library in theory and in practice, London 1987.
Janakiewa T., Ireczek Konstantin, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 209-210.
Janakiewa T., Stranica ot kułturnata istoria na Narodnata biblioteka, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 13-19.
Janakiewa T., Teodorow-Bałan Aleksander, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 424-425.
Jordanowa O., Weliko Jordanow, „Bibliotekar” 1982, nr 11, s. 44-46.
Juda C., Pod znakiem BRL-u. Kultura i literatura bułgarska w pułapce ideologii, Kraków 2003.
Kałajdżiewa K.K., Materiali za istoriata na Narodnata biblioteka 1944-1978, Sofia 2003.
Klukowski B., Książnice narodowe świata: geneza, zasoby, działalność, Warszawa 2005.
Kolewa R., Osnowopołagaszti dokumenty za narodnite biblioteki w Sofia i Płowdiw, w: Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 19-25.
Kristanova E., Biblioteka Narodowa im. św. św. Cyryla i Metodego w Sofii. Historia i współczesność, „Przegląd Biblioteczny” 2009, z. 1, s. 54-66.
Kristanova E., Usługi bibliotek bułgarskich na podstawie stron WWW – pierwszy krok do sukcesu użytkownika, [w:] Biblioteka. Klucz do sukcesu użytkowników, pod red. M. Kocójowej, Kraków 2008, Seria III: ePublikacje Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ nr 5, s. 111-121.
Krupski B., Z problemów modernizmu bułgarskiego, „Studia Rossica Posnaniensia” 1983, z. 7, s. 77-89.
Libera Z., Narodziny idei Biblioteki Narodowej w kulturze polskiego Oświecenia, Warszawa 2003.
Living memory: from the collection of the National Library of Norway, ed. T. Grave, Oslo 2006.
Łętocha B., Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Jerozolimie, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2008, R. 39-40, s. 219-224.
Mładenowa M., Jordanow Weliko, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 213.
Nacional’nye biblioteki Evropy. Po materialam sovreŝanij 1995-2000 gg. Konferencii direktorov evropejskih nacional’nyh bibliotek (CENL), by V.N. Zajcev, N.F. Verbina, Sankt-Peterburg 2002.
Nacional’nye biblioteki respublik Rossijskoj federacii v osuščestvlenii gosudarstvennoj nacional’noj kul’turnoj politiki. Referaty vystuplenij na Vserossijskoj naučno-praktičeskoj konferencii : Saransk, 18-20 aprelja 1995 g., [sost. L.D. Danil’janc, M.I. Akilina; red. L.D. Gribakina, N. A. Efimova], Sankt-Petersburg 1997.
Nacionalna biblioteka „Sw. sw. Kirił i Metodij”, [online] http://www.nationallibrary. bg/wp/?page_id=96 [dostęp 26.01.2017].
Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu 1607-2007: u powodu 400. obljetnice, urednik A. Stipčevića, Zagreb 2007.
National libraries, ed. M.B. Line, J. Line, London 1979. Narodna Biblioteka „Sw. sw. Kirił i Metodij” 1878-1998, Sofia 1998.
Nedkow S., Prinosyt na dr Konstantin Ireczek za razwitieto na Byłgarska Narodna Biblioteka i muzej, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 35-48.
Nowosad A., Władza i media w Bułgarii, Kraków 2008.
Pariżkow P., Czilingirow Stilian, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 470.
Patkaniowska D., Biblioteka Narodowa Słowacji – Slovenská Národná Knižnica A.D. 2009, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2009, R. 59, s. 199-206.
Popwasilew S., Spomeni na tworci na słowoto, Sofia 1982.
Prawdomirowa D., Narodnata biblioteka – nacionałna bibliografska agencja na Był- garia. Postiżenia i problemi do 1944 r., [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 26-35.
Prawilnik za narodnite biblioteki w Sofia i Płowdiw, Sofia 1989.
Rubacha J., Bułgarski sen o Bizancjum. Polityka zagraniczna Bułgarii w latach 1878-1913, Warszawa 2004.
Statelowa E., Grynczarow S., Istoria na Nowa Byłgaria 1878-1944, Sofia 1999.
Teodorow-Bałan A., Kniga za mene si, Sofia 1988.
Toszew B. W., Bełogradczik – gradyt na prikaznite widenia: małko izwesten tekst na Stilian Czilingirow, „The Belogradchik Journal for Local History, Cultural Heritage and Folk Studies” 2012, nr 3, s. 381-382.
Wasilewski T., Historia Bułgarii, Wrocław 1988.
Zidarow K., Broenica na wremeto, Sofia 1982.
Znamierowska-Rakk E., Federacja Słowian południowych w polityce Bułgarii po II wojnie światowej. Korzenie – próby realizacji – upadek, Warszawa 2005.
Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005.
Biblioteki w europejskich krajach postkomunistycznych w międzynarodowym kontekście: Międzynarodowa Konferencja Bibliotekarzy, Kraków-Przegorzały 3-5 sierpnia 1995, pod red. M. Kocójowej, Kraków 1995.
Biblioteki w systemie kultury jednoczącej się Europy, pod red. M. Zająca, E.B. Zybert, Warszawa 2007.
Bibliothèques et services d’information: besoins nationaux, solutions, rôle des bibliothèques nationales, document ètabli par M.B. Line, Paris 1989.
Bogdanow I., Neizbledniawaszti spomeni, Sofia 1981.
Borow T., Stypki po pytia na edin dyłgoletnik, 1901-1991, Sofia 1992.
Bošeski M., Narodnite biblioteki wo Makedonija: začetoci i razwoj 1945-1995, Skopie 1995.
Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004.
Czekalski T., Bułgaria, Warszawa 2010.
Czilingirow S., Moite sywremennici, Sofia 1955.
Dimitrowa B., Wasilew J., Dni czerni i beli, Sofia 1975.
Dryzek H., Biblioteki w społeczeństwie informacyjnym Europy Środkowo-Wschodniej, albo Kant i Einstein on-line, [online] http://www.ebib.pl/publikacje/matkonf/pw/ referaty/HDryzek.pdf [dostęp 29.10.2016].
Gergowa A., Za chorata i licznostite w nacionałniat chram na kniżownostta, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 9-13.
Gorianski P., Kogato swetlinite ne gasnat. Literaturni portreti i spomeni, Sofia 1984.
Graditeli na Nacionałnata biblioteka. Iz spomeni na kułturni dejci, urednik I. Sotirowa, Sofia 1999.
Grzybowska E., Biblioteka Narodowa Francji, przemiany i organizacja, „Przegląd Biblioteczny” 2003, z. 4, s. 369-381.
Historia Bułgarii 1870-1915. Materiały źródłowe z komentarzami. T. 1-3, oprac. A. Malinowski, J. Rubacha, Warszawa 2006-2009.
Humphreys K.W., A national library in theory and in practice, London 1987.
Janakiewa T., Ireczek Konstantin, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 209-210.
Janakiewa T., Stranica ot kułturnata istoria na Narodnata biblioteka, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 13-19.
Janakiewa T., Teodorow-Bałan Aleksander, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 424-425.
Jordanowa O., Weliko Jordanow, „Bibliotekar” 1982, nr 11, s. 44-46.
Juda C., Pod znakiem BRL-u. Kultura i literatura bułgarska w pułapce ideologii, Kraków 2003.
Kałajdżiewa K.K., Materiali za istoriata na Narodnata biblioteka 1944-1978, Sofia 2003.
Klukowski B., Książnice narodowe świata: geneza, zasoby, działalność, Warszawa 2005.
Kolewa R., Osnowopołagaszti dokumenty za narodnite biblioteki w Sofia i Płowdiw, w: Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 19-25.
Kristanova E., Biblioteka Narodowa im. św. św. Cyryla i Metodego w Sofii. Historia i współczesność, „Przegląd Biblioteczny” 2009, z. 1, s. 54-66.
Kristanova E., Usługi bibliotek bułgarskich na podstawie stron WWW – pierwszy krok do sukcesu użytkownika, [w:] Biblioteka. Klucz do sukcesu użytkowników, pod red. M. Kocójowej, Kraków 2008, Seria III: ePublikacje Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa UJ nr 5, s. 111-121.
Krupski B., Z problemów modernizmu bułgarskiego, „Studia Rossica Posnaniensia” 1983, z. 7, s. 77-89.
Libera Z., Narodziny idei Biblioteki Narodowej w kulturze polskiego Oświecenia, Warszawa 2003.
Living memory: from the collection of the National Library of Norway, ed. T. Grave, Oslo 2006.
Łętocha B., Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Jerozolimie, „Rocznik Biblioteki Narodowej” 2008, R. 39-40, s. 219-224.
Mładenowa M., Jordanow Weliko, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 213.
Nacional’nye biblioteki Evropy. Po materialam sovreŝanij 1995-2000 gg. Konferencii direktorov evropejskih nacional’nyh bibliotek (CENL), by V.N. Zajcev, N.F. Verbina, Sankt-Peterburg 2002.
Nacional’nye biblioteki respublik Rossijskoj federacii v osuščestvlenii gosudarstvennoj nacional’noj kul’turnoj politiki. Referaty vystuplenij na Vserossijskoj naučno-praktičeskoj konferencii : Saransk, 18-20 aprelja 1995 g., [sost. L.D. Danil’janc, M.I. Akilina; red. L.D. Gribakina, N. A. Efimova], Sankt-Petersburg 1997.
Nacionalna biblioteka „Sw. sw. Kirił i Metodij”, [online] http://www.nationallibrary. bg/wp/?page_id=96 [dostęp 26.01.2017].
Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu 1607-2007: u powodu 400. obljetnice, urednik A. Stipčevića, Zagreb 2007.
National libraries, ed. M.B. Line, J. Line, London 1979. Narodna Biblioteka „Sw. sw. Kirił i Metodij” 1878-1998, Sofia 1998.
Nedkow S., Prinosyt na dr Konstantin Ireczek za razwitieto na Byłgarska Narodna Biblioteka i muzej, [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 35-48.
Nowosad A., Władza i media w Bułgarii, Kraków 2008.
Pariżkow P., Czilingirow Stilian, [w:] Byłgarska kniga. Encikłopedia, urednik A. Gergowa, Sofia-Moskwa 2004, s. 470.
Patkaniowska D., Biblioteka Narodowa Słowacji – Slovenská Národná Knižnica A.D. 2009, „Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej” 2009, R. 59, s. 199-206.
Popwasilew S., Spomeni na tworci na słowoto, Sofia 1982.
Prawdomirowa D., Narodnata biblioteka – nacionałna bibliografska agencja na Był- garia. Postiżenia i problemi do 1944 r., [w:] Bibliotekata: minało i nastojaszte. Jubileen sbornik, posweten na 125-godiszninata na Narodnata biblioteka „Sw. Sw. Kiril i Metodij”, urednik A. Dipczikowa i E. Musakowa, Sofia 2005, s. 26-35.
Prawilnik za narodnite biblioteki w Sofia i Płowdiw, Sofia 1989.
Rubacha J., Bułgarski sen o Bizancjum. Polityka zagraniczna Bułgarii w latach 1878-1913, Warszawa 2004.
Statelowa E., Grynczarow S., Istoria na Nowa Byłgaria 1878-1944, Sofia 1999.
Teodorow-Bałan A., Kniga za mene si, Sofia 1988.
Toszew B. W., Bełogradczik – gradyt na prikaznite widenia: małko izwesten tekst na Stilian Czilingirow, „The Belogradchik Journal for Local History, Cultural Heritage and Folk Studies” 2012, nr 3, s. 381-382.
Wasilewski T., Historia Bułgarii, Wrocław 1988.
Zidarow K., Broenica na wremeto, Sofia 1982.
Znamierowska-Rakk E., Federacja Słowian południowych w polityce Bułgarii po II wojnie światowej. Korzenie – próby realizacji – upadek, Warszawa 2005.
