Warszawscy dziennikarze, publicyści i wydawcy prasowi w Sejmie Ustawodawczym (1919–1922)

Grażyna Wrona; Lidia Krawczyk

doi:10.33077/uw.25448730.zbkh.2025.928

Autor

Grażyna Wrona Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków, Polska https://orcid.org/0000-0003-0004-2457
Lidia Krawczyk Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków, Polska https://orcid.org/0000-0003-3253-5520

DOI:

https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2025.928

Słowa kluczowe:

Sejm Ustawodawczy , 1919–1922 , posłowie , wydawcy prasowi , dziennikarze , publicyści , wolność prasy , Warszawa

Abstrakt

There were 18 Warsaw deputies on the benches of the Legislative Sejm (1919–1922), 17 of them elected from the 16th electoral district (the city of Warsaw) and one elected in a by-election outside the capital. Their political careers were varied, as were the currents and political groups they represented, which they introduced into journalism and subsequently into parliamentary debate. It is therefore appropriate to present the parliamentary activity of the Warsaw deputies, which includes all forms of speech in the parliamentary forum: exposés, discussions on exposés, debates on draft laws, urgent and regular motions and interpellations. These findings are preceded by a brief discussion of the demographic and social characteristics of the group studied. During the sessions, the temperature of the political disputes became very high, which was also reflected in the extra-parliamentary behaviour of the deputies, mainly characterized by verbal aggression, which resulted in the imposition of sanctions by the Marshal of the Sejm. This issue also deserves attention. The final issue discussed in the article concerns the participation of deputies in the constitutional debate on press freedom.

Bibliografia

Źródła

• Nowicka M., Skorowidz osobowy do Sprawozdań Stenograficznych z posiedzeń plenarnych Sejmu pos.1 (10.II.1919-pos.342 (27.XI.1922). Warszawa 1965.

• Rzepecki T., Sejm Rzeczypospolitej Polskiej 1919 roku, Poznań 1920.

• „Sprawozdania Stenograficzne z Posiedzeń Sejmu Ustawodawczego” 1919–1922

Opracowania (w wyborze)

• Barlicki N., Muszą zamilknąć spory na lewicy. Wybór pism. Wybór, wstęp i przypisy J. Tomickiego. Warszawa 1980.

• Domarańczyk D.A., „Ster” – pierwsze w Polsce radykalne czasopismo feministyczne przełomu XIX i XX wieku, „Acta Univeritatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2014, z.1, s. 187–209.

• Drozdowski M.M., Ignacy Jan Paderewski. Zarys biografii politycznej, wyd. 3 popr. i rozsz., Warszawa 1986.

• Fałowski J., Posłowie żydowscy w Sejmie Ustawodawczym 1919–1922. Częstochowa 2000.

• Faryś J., Wątor A., Edward Dubanowicz 1881–1943. Biografia polityczna. Szczecin 1994.

• Gajewski R., Ks. Zygmunt Kaczyński: kapłan i polityk, Lublin 2013.

• Holzer J., Perl Feliks (1871–1927), PSB, Kraków 1980, t. 25, s. 623.

• Ilski Z., Wybory do Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku. Rysy kampanii, „Przegląd Sejmowy” 2018, nr 6, s. 27–56.

• Kawalec K., Roman Dmowski, Warszawa 2009.

• Konarski S., Rosset Aleksander Henryk de (1866–1933), PSB, Kraków 1989,t. 32, s. 133.

• Konarski S., Rottermund Stefan Wacław, pseud.: Karp, Bicz (1878–1945), PSB, Kraków 1989, t. 32, s. 314–315.

• Luksa K., Gabriela Balicka (1867–1962). Działalność polityczna, społeczna, naukowa, edukacyjna, Warszawa 2017.

• Luksa K., Gabriela Balicka (1867–1962), naukowiec, posłanka Narodowej Demokracji, „Wieki Nowe i Stare” 2014, nr 6, s. 126–139.

• Myśliński J., Współtwórca „Robotnika” (Feliks Perl), „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 1992, z.3/4, s. 30–37.

• Paczkowski A., Ignacy Paderewski i „Rzeczpospolita” (1920–1924), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1973, z. 3, s. 327–358.

• Perkowska M.R. Wapiński R., Paderewski Ignacy, PSB, Kraków 1979, t. 24, s. 795–801.

• Pogracka-Michalak I., Twórczość publicystyczna Izabeli Moszczeńskiej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica” 2013, t. 20, s. 49–55.

• Rudnicki Sz., Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2015.

• Sumara T. Kampania wyborcza partii politycznych do Sejmu Ustawodawczego w 1919 roku, „Humanities and Cultural Studies” 2021, nr 2, s. 1–26.

• Tomicki J., Norbert Barlicki 1880–1941. Działalność polityczna. Warszawa 1968.

• Turowski K., Gdyk Ludwik (1874–1939), PSB, Kraków 1948, t. 7, s. 362.

• Tusiński P.A., Sejm Ustawodawczy Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1922, Warszawa 2019.

• Woliński J., Rudnicki Jan Piotr (1867–1944), PSB, Kraków 1989, t. 32, s. 624–625.

• Wrona G., Wolność prasy w debacie parlamentarnej Sejmu Ustawodawczego (1919–1921). Głos dla uczczenia stulecia konstytucji marcowej, [w:] Wokół bibliotek i dziedzictwa kultury. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Elżbiecie Barbarze Zybert, pod red. R. Kotowskiego, D. Grabowskiej, Warszawa 2021, s. 270–281.

• Żaryn J. Roman Dmowski (1864–1939) – wybitny polityk, dyplomata, współtwórca obozu narodowego, pisarz i wychowawca narodu, [w:] Roman Dmowski. Nauczyciel wiary w Polskę, aut. J. Żaryn, J. Rembieliński, R. Dmowski, Warszawa 2021.