Rękopiśmienne zbiory materiałów życia publicznego XVII-XVIII w. w bibliotekach i archiwach wileńskich

Abstrakt

Zbiory materiałów życia publicznego (potocznie zwane miscellanea lub silva rerum) to jedne z popularniejszych rodzajów książek rękopiśmiennych tworzonych w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej (XVII-XVIII w.). W Wielkim Księstwie Litewskim największe ich kolekcje powstawały i gromadzone były na dworach magnackich, a pojedyncze egzemplarze wychodziły spod pióra i znajdowały się w posiadaniu zwykłej szlachty. Upadek państwowości litewskiej pod koniec XVIII w. spowodował odpływ tych manuskryptów z terenów dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego zarówno do bibliotek i archiwów polskich, jak i rosyjskich (obecnie na Ukrainie). Duża część woluminów pozostała jednak na miejscu i obecnie znajduje się przede wszystkim w Wilnie, głównie w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich i Litewskim Państwowym Archiwum Historycznym (razem nieco ponad 100 egzemplarzy). Są one świadectwem kultury piśmienniczej społeczeństwa ziem litewsko-białoruskich w XVII-XVIII w. oraz stanowią ważne źródło do badań nad historią dawnego Wielkiego Księstwa Litewskiego.