Dar carski z 1829 r. – książki Uniwersytetu Wileńskiego przekazane Bibliotece Abowskiej w Helsinkach

Abstrakt

Wartykule podjęto analizę dziejów i zawartości kolekcji książek Uniwersytetu Wileńskiego, które zostały darowane w 1829 r. ukazem carskim dla zniszczonej w pożarze w 1827 r. Biblioteki Abowskej (Turku), a obecnie są przechowywane w Bibliotece Narodowej Finlandii. W oparciu o źródła („Dziennik Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego”, 1823-1832; „Katalog ksiąg dubletowych” Biblioteki Uniwersytetu Wileńskiego, 1829 i inne) ujawniono, że książki w Wilnie wybierano ze zbiorów dubletowych od końca 1827 r., a wysłano do Helsinek nie wcześniej niż 28 II 1829 r. Łącznie do katalogu ksiąg na wspomożenie biblioteki w Helsinkach włączono 1481 tomów z różnych dziedzin wiedzy, w tym z teologii 406 woluminów, fizyki – 266, medycyny – 245. W czasie przeprowadzonych w 2015 r. w zbiorach Biblioteki Narodowej Finlandii badań de visu oraz przy wykorzystaniu źródeł archiwalnych udało się zidentyfikować ponad 400 jednostek druków i pojedynczych rękopisów mających proweniencję Uniwersytetu Wileńskiego. Wśród tych obiektów znajdują się egzemplarze z bibliotek prywatnych kanoników wileńskich G. Albiniusa, N. Deciusa, J.K. Wojsznarowicza, słynnego kaznodziei dominikanina F. Birkowskiego, magnatów Sapiehów, profesorów Uniwersytetu Wileńskiego G. Forstera, L.H. Bojanusa i innych. ,,Dar wileński” był zbierany z dubletów, a więc w jego skład weszły również książki z dawnych kolegiów jezuickich w Grodnie i Słucku. Wyniki badań proweniencyjnych rozproszonego dziedzictwa Rzeczypospolitej Obojga Narodów mogą okazać się bardzo przydatne przy tworzeniu nowej syntezy historii książki i bibliotek Wielkiego Księstwa Litewskiego.