Book Collection of Magdalena Morska (1762-1847) in the Ossoliński National Institute
DOI:
https://doi.org/10.33077/uw.25448730.zbkh.2018.5Keywords:
Magdalena Morska, Zarzecze, women’s libraries, private collections, women’s readingAbstract
Magdalena Morska, the owner of the Zarzecze residence, where she created a sentimental-romantic park and garden was a Polish aristocrat and keen organizer of cultural life in Galicia province of Poland. She donated a collection of 358 titles of books and periodicals in 1228 volumes to the Ossolineum Library in 1847. They were mostly books in French published between 1785-1835. In the article an overview of this collection is given. The collection consists mostly of belles-lettres, historical and political works. Also books on geography, especially itinerary accounts are vastly represented, as well as philosophy, including leading authors of European Enlightenment, books on art, poetry, drama, works on botanic and gardening. In Morska’s library there were also volumes of typically women’s literature of the period: romances, moralizing literature, educational books, language dictionaries and grammar manuals. In spite of a substantial book collection of count Morska, there was no separate library room in the Zarzecze palace.
References
Źródła archiwalne:
Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Oddział Rękopisów: Zespół 54, Archiwum Zakładu Narodowego im. Ossolińskich,
- Dział 1, Akta dotyczące działalności, akta protokołowane,
- rps 30, Akta dotyczące działalności 1847, Dział Mikroform ZNiO, DE-4063.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Dział Rękopisów:
- rps 1113/I,139 listów własnoręcznych śp. Księdza Siarczyńskiego,
- rps 1298/III, Pamiętnik darów obywatelskich dla księgozbioru narodowego 1827-1841,
- Spis dawców książek do biblioteki narodowej im. Ossolińskich we Lwowie,
- rps 9838/I, Notatki Magdaleny z Dzieduszyckich hrabiny Morskiej.
Źródła drukowane:
Siarczyński F., Sprawa o darach dla księgozbioru publicznego imienia Ossolińskich uczynionych i o ich dawcach, „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego Imienia Ossolińskich” 1828, R. 1, s. 130-137.
Kłodziński A., Zdanie sprawy z czynności Zakładu Naukowego Imienia Ossolińskich, „Biblioteka Naukowego Zakładu Imienia Ossolińskich” 1847, t. 2, s. 489-452, 558-564.
Prek F.K., Czasy i ludzie, oprac H. Barycz, Wrocław 1959.
Opracowania:
Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. [Cz. 2: Ziemie ruskie Korony]. T. 8: Województwo ruskie, Ziemia Przemyska i Sanocka, Wrocław 1996.
Artystki polskie, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, red. nauk. A. Morawińska, Warszawa 1991.
Barycz H., Wstęp, [w:] F. K. Prek, Czasy i ludzie, oprac. H. Barycz, Wrocław 1959, s. V-L.
Bujak J., Rościszewski Adam, h. Junosza, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 32: Romiszewski Sariusz Aleksander – Rudowski Jan, Wrocław 1989, s. 274-275.
Dudek-Klimiuk J., Dolatowski J., Kolekcje drzew i krzewów w Zarzeczu Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” 2013, t. 61, s. 53-69.
Dzieduszycki M., Kronika domowa Dzieduszyckich, Lwów 1865.
Dzieduszycki W., „Dzieje i opis pałacu zabytkowego w Zarzeczu, w powiecie Jarosławskim położonego, dokonane na podstawie odczytu wygłoszonego na posiedzeniu Towarzystwa Miłośników Jarosławia w jesieni 1945 r.”, Muzeum w Jarosławiu, maszynopis bez sygn.
Dzioba I. [Kopania I.], Od szkicowych projektów do «Zbioru rysunków…». W stronę zarzeckiej posiadłości Magdaleny Morskiej, „Biuletyn Historii Sztuki” 2006, z. 3-4, s. 385-413.
Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Brirkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971.
Jaroszewski T.S., Pałac w Zarzeczu i grupa pałaców z rotundą w narożu, „Biuletyn Historii Sztuki” 1957, nr 4, s. 311-336.
Jaroszewski T.S., O Zarzeczu po upływie ćwierćwiecza, [w:] Architektura rezydencjonalna historycznej Małopolski. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, [oprac. red. T. Hrankowska], Łańcut 1982, s. 109-183.
Kopania I., Pałac w Zarzeczu w świetle nowych badań, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 2008, z. 3, s. 43-51.
Kosiński J.A., Turalska M., Ofiarodawcy Biblioteki Ossolineum 1817-1848, Wrocław 1968.
Morska M., Zbiór rysunków wyobrażających celniejsze budynki wsi Zarzecza w Galicji w obwodzie przemyskim leżącej częścią z natury zdjętych lub uprojektowanych, z opisem budownictwa wiejskiego w sposobie holenderskim i angielskim i ogólnymi myślami o przyozdobieniu siedlisk wiejskich, Wiedeń 1836.
Ogród. Forma, symbol, marzenie. 18 grudnia 1998 – 28 lutego 1999 Zamek Królewski w Warszawie, red. nauk. M. Szafrańska, Warszawa 1998.
Paja A., Normy lektury kobiet w XIX w. Rekonesans, [w:] Ludzie i książki. Studia historyczne, pod red. J. Kosteckiego, Warszawa 2006, s. 90-118.
Paja A., Czytelnictwo kobiet, [w:] Encyklopedia książki, pod red. A. Żbikowskiej-Migoń, M. Skalskiej-Zlat. T. 1: Eseje, A-J, Wrocław 2017, s. 459-462.
Sołtysówna A., Rezydencja Magdaleny Morskiej w Zarzeczu, „Spotkania z Zabytkami” 2004, nr 1, s. 20-21.
Wodzicki S., O chodowaniu [!], użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów i ziół celniejszych ku ozdobie ogrodów, przy zastosowaniu do naszej strefy. T. 4, Kraków 1825.
Wolski K., Morska z Dzieduszyckich Magdalena Katarzyna, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 21: Mieroszewski Sobiesław – Morsztyn Władysław, Wrocław 1976, s. 786-787.
Zawadzki W., Zarzecze, „Tygodnik Ilustrowany” 1864, t. 10, s. 392-393.
Lwowska Narodowa Naukowa Biblioteka Ukrainy im. W. Stefanyka. Oddział Rękopisów: Zespół 54, Archiwum Zakładu Narodowego im. Ossolińskich,
- Dział 1, Akta dotyczące działalności, akta protokołowane,
- rps 30, Akta dotyczące działalności 1847, Dział Mikroform ZNiO, DE-4063.
Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Dział Rękopisów:
- rps 1113/I,139 listów własnoręcznych śp. Księdza Siarczyńskiego,
- rps 1298/III, Pamiętnik darów obywatelskich dla księgozbioru narodowego 1827-1841,
- Spis dawców książek do biblioteki narodowej im. Ossolińskich we Lwowie,
- rps 9838/I, Notatki Magdaleny z Dzieduszyckich hrabiny Morskiej.
Źródła drukowane:
Siarczyński F., Sprawa o darach dla księgozbioru publicznego imienia Ossolińskich uczynionych i o ich dawcach, „Czasopism Naukowy Księgozbioru Publicznego Imienia Ossolińskich” 1828, R. 1, s. 130-137.
Kłodziński A., Zdanie sprawy z czynności Zakładu Naukowego Imienia Ossolińskich, „Biblioteka Naukowego Zakładu Imienia Ossolińskich” 1847, t. 2, s. 489-452, 558-564.
Prek F.K., Czasy i ludzie, oprac H. Barycz, Wrocław 1959.
Opracowania:
Aftanazy R., Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej. [Cz. 2: Ziemie ruskie Korony]. T. 8: Województwo ruskie, Ziemia Przemyska i Sanocka, Wrocław 1996.
Artystki polskie, [w:] Artystki polskie. Katalog wystawy, red. nauk. A. Morawińska, Warszawa 1991.
Barycz H., Wstęp, [w:] F. K. Prek, Czasy i ludzie, oprac. H. Barycz, Wrocław 1959, s. V-L.
Bujak J., Rościszewski Adam, h. Junosza, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 32: Romiszewski Sariusz Aleksander – Rudowski Jan, Wrocław 1989, s. 274-275.
Dudek-Klimiuk J., Dolatowski J., Kolekcje drzew i krzewów w Zarzeczu Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej, „Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego” 2013, t. 61, s. 53-69.
Dzieduszycki M., Kronika domowa Dzieduszyckich, Lwów 1865.
Dzieduszycki W., „Dzieje i opis pałacu zabytkowego w Zarzeczu, w powiecie Jarosławskim położonego, dokonane na podstawie odczytu wygłoszonego na posiedzeniu Towarzystwa Miłośników Jarosławia w jesieni 1945 r.”, Muzeum w Jarosławiu, maszynopis bez sygn.
Dzioba I. [Kopania I.], Od szkicowych projektów do «Zbioru rysunków…». W stronę zarzeckiej posiadłości Magdaleny Morskiej, „Biuletyn Historii Sztuki” 2006, z. 3-4, s. 385-413.
Encyklopedia wiedzy o książce, red. A. Brirkenmajer, B. Kocowski, J. Trzynadlowski, Wrocław 1971.
Jaroszewski T.S., Pałac w Zarzeczu i grupa pałaców z rotundą w narożu, „Biuletyn Historii Sztuki” 1957, nr 4, s. 311-336.
Jaroszewski T.S., O Zarzeczu po upływie ćwierćwiecza, [w:] Architektura rezydencjonalna historycznej Małopolski. Materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, [oprac. red. T. Hrankowska], Łańcut 1982, s. 109-183.
Kopania I., Pałac w Zarzeczu w świetle nowych badań, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki” 2008, z. 3, s. 43-51.
Kosiński J.A., Turalska M., Ofiarodawcy Biblioteki Ossolineum 1817-1848, Wrocław 1968.
Morska M., Zbiór rysunków wyobrażających celniejsze budynki wsi Zarzecza w Galicji w obwodzie przemyskim leżącej częścią z natury zdjętych lub uprojektowanych, z opisem budownictwa wiejskiego w sposobie holenderskim i angielskim i ogólnymi myślami o przyozdobieniu siedlisk wiejskich, Wiedeń 1836.
Ogród. Forma, symbol, marzenie. 18 grudnia 1998 – 28 lutego 1999 Zamek Królewski w Warszawie, red. nauk. M. Szafrańska, Warszawa 1998.
Paja A., Normy lektury kobiet w XIX w. Rekonesans, [w:] Ludzie i książki. Studia historyczne, pod red. J. Kosteckiego, Warszawa 2006, s. 90-118.
Paja A., Czytelnictwo kobiet, [w:] Encyklopedia książki, pod red. A. Żbikowskiej-Migoń, M. Skalskiej-Zlat. T. 1: Eseje, A-J, Wrocław 2017, s. 459-462.
Sołtysówna A., Rezydencja Magdaleny Morskiej w Zarzeczu, „Spotkania z Zabytkami” 2004, nr 1, s. 20-21.
Wodzicki S., O chodowaniu [!], użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów i ziół celniejszych ku ozdobie ogrodów, przy zastosowaniu do naszej strefy. T. 4, Kraków 1825.
Wolski K., Morska z Dzieduszyckich Magdalena Katarzyna, [w:] Polski słownik biograficzny. T. 21: Mieroszewski Sobiesław – Morsztyn Władysław, Wrocław 1976, s. 786-787.
Zawadzki W., Zarzecze, „Tygodnik Ilustrowany” 1864, t. 10, s. 392-393.
